SLAVIMO GODINU ŠUMA - Federalno ministarstvo okoliša i turizma
SLAVIMO GODINU ŠUMA - Federalno ministarstvo okoliša i turizma
SLAVIMO GODINU ŠUMA - Federalno ministarstvo okoliša i turizma
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tema broja<br />
15<br />
PEČAT UNIKATNOSTI<br />
U gorskim pejzažima sadržani su i najočuvaniji ekosistemi šuma bukve i jele,<br />
šuma bukve i jele sa smrčom, šuma smrče i jele, šuma gorskog javora i gorskog<br />
jasena, a mnogi od njih imaju sve atribute prašumskih rezervata (Perućica,<br />
Igman, Janj, Klekovača, Vitorog, Kozara)<br />
Azra Korać-Mehmedović<br />
<strong>Federalno</strong> <strong>ministarstvo</strong> okoliša i <strong>turizma</strong><br />
Šume i šumska zemljišta u Bosni i Hercegovini<br />
zauzimaju 2.709.769 ha (oko<br />
53% teritorije), od čega su šume<br />
2.209.732 ha (oko 43%), a goleti 500.037<br />
ha (oko 10%). (Bosna i Hercegovina – zemlja<br />
raznolikosti, Prvi izvještaj Bosne i<br />
Hercegovine za Konvenciju o biološkoj raznolikosti,<br />
2008.). Što se vlasništva tiče,<br />
državne šume zauzimaju 2.186.332 ha<br />
(81%), a privatne 523.437 ha (19%).<br />
Kvalitet i struktura ovih šuma nisu u skladu<br />
sa potencijalima staništa. Visoke ili tzv.<br />
ekonomske šume, u kojima je moguće racionalnije<br />
gospodarenje, zauzimaju<br />
1.291.924 ha, što je tek oko 25% površine<br />
Bosne i Hercegovine. Ostale šume, čak<br />
917.808 ha ili oko 18% površine Bosne i<br />
Hercegovine, su niske šume i degradirane<br />
šume, sa vrlo malom zalihom drveta i slabim<br />
prirastom.<br />
Ukupna zaliha krupnog drveta (drvo<br />
iznad 5 cm promjera) u svim šumama je<br />
1986. godine iznosila oko 290 miliona m³,<br />
od čega 238.600.000 m³ u državnim i<br />
51.700.000 m³ u privatnim šumama. Pro-<br />
Foto: D. Šoljan - Stara pretplaninska bukva<br />
sječna zaliha krupnog drveta u državnim<br />
šumama bila je 216,5 m³/ha, dok je u privatnim<br />
bila tek 102,5 m³/ha. Prosječan<br />
godišnji prirast krupnog drveta u visokim<br />
državnim šumama iznosio je 5,48 m³/ha,<br />
a u privatnim 4,07 m³/ha. U niskim šumama<br />
ovaj je prirast bio niži i iznosio je<br />
svega 1,11 m³/ha. Nova inventura šuma,<br />
koja je u toku, aktueliziraće ove podatke.<br />
Što se tiče goleti, jedan dio (108.500 ha) je<br />
na degradiranim zemljištima nesposobnim<br />
za pošumljavanje, što znači da je taj<br />
dio trajno izgubljen za rekultivaciju.<br />
Ekosistemi šuma - pejzaži<br />
Bosna i Hercegovina odlikuje se izuzetno<br />
visokim stepenom pejzažne raznolikosti.<br />
Svaki od pejzaža diferencira se na više ekosistema.<br />
1. Ekosistemi šuma mediteranskih pejzaža<br />
■ Ekosistemi makije i uvijek zelenih šuma i<br />
šikara (Quercion ilicis “adriaticum)<br />
■ Ekosistemi mješovitih uvijek zelenih<br />
šuma i šikara (Orno-Quercion ilicis)<br />
■ Ekosistemi šuma lovora (Laurion nobilis)<br />
■ Ekosistemi primorskih šuma medunca<br />
(Quercion pubescentis “adriaticum“)<br />
■ Ekosistemi primorskih niskih šikara i šibljaka<br />
bjelograbića i koštrike (Rusco-Carpinion<br />
orientalis)<br />
■ Ekosistemi alepskog bora (Pinion halepensis)<br />
Ova vegetacija predstavlja ostatke primarne<br />
vegetacije nekad bujnih šuma česvine.<br />
Danas su predstavljene u obliku različitih<br />
razvojnih stadija makije.<br />
Idući prema submediteranu sve češće se<br />
pojavljuju lišćarsko-listopadni elementi<br />
(bjelograbić, drača, crni jasen i medunac).<br />
Uvijek zelene makije česvine su dosta dobro<br />
očuvane. Intenzivan antropogeni faktor<br />
kroz prekomjernu sječu nekada visokih<br />
šuma uvjetovao je značajnu degradaciju staništa,<br />
što je rezultiralo pojavom niskoproduktivnih<br />
ekosistema gariga i kamenjara.<br />
2. Ekosistemi šuma submediteranskih<br />
pejzaža<br />
■ Ekosistemi šuma i šikara medunca<br />
■ Ekosistemi šuma i šikara trojanskog hrasta<br />
■ Ekosistemi šuma i šikara hrasta sladuna<br />
■ Ekosistemi šuma i šikara bjelograbića<br />
■ Ekosistemi šuma i šikara crnog graba<br />
Šume medunca su optimalno rasprostranjene<br />
na vertikalnom profilu na nadmorskim<br />
visinama od oko 300 metara, a razvijene<br />
su sve do 800 metara n.v. idući uz<br />
vertikalni profil istočne, srednje i zapadne<br />
Hercegovine.<br />
Submediteranski ekosistemi šuma danas<br />
trpe široki spektar antropogenih dejstava,<br />
a posebno treba istaći šumske požare, nastale<br />
usljed nepažnje, nemara i nekvalitetnog<br />
odlaganja otpada, i neodrživu sječu<br />
šumskih sastojina.<br />
3. Ekosistemi šuma mediteransko-montanih<br />
pejzaža<br />
Osnovna fizionomska obilježja ovom pejzažu<br />
daju šume cera i hrasta kitnjaka. Ovaj<br />
U gorskim pejzažima sadržani<br />
su i najočuvaniji ekosistemi<br />
šuma bukve i jele, šuma bukve i<br />
jele sa smrčom, šuma smrče i<br />
jele, šuma gorskog javora i<br />
gorskog jasena, a mnogi od njih<br />
imaju sve atribute prašumskih<br />
rezervata (Perućica, Igman,<br />
Janj, Klekovača, Vitorog,<br />
Kozara)<br />
FONDEKO SVIJET/33/2011.
Change language