Zobacz pełne wydanie (PDF) - SÄ deczanin

KULTURA
Z historii kinematografii w Grybowie
Podzwonne dla kina
Tylko najstarsi grybowianie pamię
ta ją, jak przez mgłę, pierw -
sze la ta dzia łal no ści sta łe go
kina w mieście nad rzeką Białą.
Młod sze od nich o dwie, trzy de ka dy
po ko le nia z no stal gią wra ca ją do cza -
sów, gdy do kupna biletu na wymarzony
film w „So ko le” za chę cał neon
z napisem – „Kino”, przykuwający oko
żółtym światłem. Grybowscy miłośnicy
X Muzy wracają też pamięcią do lat
sie dem dzie sią tych i osiem dzie sią tych,
gdy pod kinem „Biała”, przeżywającym
wówczas lata prosperity, bilety na hity
filmowe, np. Wejście smoka kupowało
się od koników za dolary. Dzisiaj, po 80
latach od założenia grybowskiego kina,
jego magia prysła, chyba bezpowrotnie.
Najwierniejsi kinomani nie tracą jednak
na dziei, że kie dyś znów się od ro dzi ki -
no w Grybowie, jak przysłowiowy Feniks
z popiołów.
Dzieje grybowskiego kina wiążą się
nie ro ze rwal nie z sie dzi bą za ło żo ne go
w 1891 r. Towarzystwa Gimnastycznego
„So kół”. W „gnieź dzie so ko lim”,
przy ul. Ko ściusz ki (je go wy ko naw cą
był Ro man Ol szew ski, in struk tor bu -
dowlany i budowniczy kościoła parafialne
go w Gry bo wie, a ta kże ko ścio łów
w Stró żach i Gród ku) zna la zła się ob -
szer na sa la gim na stycz na ze sce ną,
na któ rej wy stę po wał miej sco wy te atr
ama tor ski oraz chór. Tu od by wa ły się też
organizowane przez towarzystwo kwesty,
bale składkowe. W czasach II Rzeczy
po spo li tej tam sku pia ło się ży cie
kulturalne miasta. Dziesięć lat po odzyska
niu przez Pol skę nie pod le gło ści,
w 1928 r., w grybowskiej „Sokolni” powstało
stałe kino, a gmach przebudowano
na potrzeby kinematografu. O jego
początkach i pierwszych latach funkcjonowania
wiadomo niewiele. Gdy wybuchła
woj na, gmach To wa rzy stwa
Gimnastycznego „Sokół” zajęli Niemcy
– Z pew no ścią wie lu miesz kań ców pa mię ta jesz cze świe cą cy nad drzwia -
mi żół ty neon z na pi sem „Ki no” – mówi Ja cek Re jow ski, by ły ki no ope ra tor
w ki nie „Bia ła” FOT. MIGA
Dziesięć lat po odzyskaniu
przez Polskę
niepodległości, w 1928 r.,
w grybowskiej „Sokolni”
powstało
stałe kino, a gmach
przebudowano na potrzeby
kinematografu.
i urzą dzi li w nim ka sy no woj sko we.
Trud no dziś do ciec, czy w tym okre sie
kino funkcjonowało. Najprawdopodobniej
nie. Po woj nie – w 1946 r., w na -
pręd ce upo rząd ko wa nym „So ko le”,
któ ry wów czas prze szedł na wła sność
mia sta, od ro dził się te atr ama tor ski
pod kie row nic twem den ty sty Je rze go
Gostwickiego (późniejszego przewodniczącego
Prezydium Miejskiej Rady Narodowej,
społecznika, człowieka bardzo
za słu żo ne go dla Gry bo wa). Do pie ro
trzy lata później w „Sokolni” na dobre
ulokowało się kino.
– Wia do mo, że pierw szą ofi cjal ną
propozycję zainstalowania stałego aparatu
filmowego złożył 1 kwietnia 1949 r.
przedstawiciel Dyrekcji Filmu Polskiego
z Kra ko wa – mó wi Mar ta Ko ścisz,
sekretarz Urzędu Miejskiego w Grybowie.
– Sta ło się to na se sji Miej skiej Ra -
dy Na ro do wej. Ów cze śni rad ni
po cząt ko wo nie wy ra zi li na to zgo dy.
Od mo wę ar gu men to wa li tym, że sa la
w „Sokolni” wykorzystywana jest na różne
ce le ogól no spo łecz ne, w związ ku
z tym nie mo żna po zwo lić na to, by speł -
nia ła tyl ko jed ną funk cję. W tym cza sie
STYCZEŃ 2010 Sądeczanin 73