Zobacz pełne wydanie (PDF) - SÄ deczanin

ie tzw. selekcji, na przydatnych do pracy
i na bezużytecznych. Później zaniechano
również samej selekcji.
Możemy dziś wiele powiedzieć o samych
trans por tach, jed nak nie da się
usta lić ich kom plet nych list. Pierw szy
transport przybył do obozu w Oświęcimiu
14 czerw ca 1940 r. Przy wie zio no
wte dy z wię zie nia w Tar no wie 728
więź niów (mę żczyzn). By li to głów nie
lu dzie za trzy ma ni na prze ło mie ro -
Prowadzono rozeznanie
w metodach szybkiego
zabijania więźniów.
Oczywiście,
najpospolitszym sposobem
było zastrzelenie, jednak
metoda ta nie nadawała
się do masowych egzekucji.
ku 1939 i 1940 w okolicy przedwojennej
granicy Polski, próbujący przedostać
się przede wszyst kim na Wę gry. Wie lu
ludzi spośród nich pochodziło z Nowego
Są cza, Kry ni cy, Mu szy ny, ale też by li
więź nio wie z Pod ha la: z Za ko pa ne go
czy z No we go Tar gu. Gros z nich sta no -
wili studenci i gimnazjaliści.
Kil ka słów o obo zie
Sam obóz – Konzentrationslager Auschwitz
– po wstał w 1940 r. Od po cząt -
ku tegoż roku Niemcy prowadzili wizje
lokalne i inspekcje, mające na celu wybór
odpowiedniego miejsca na obóz. 27
kwiet nia Re ichsführer SS He in rich
Himmler (jedyny człowiek posiadający
ten tytuł) rozkazał inspektorowi obozów
kon cen tra cyj nych, Oberführe ro wi SS
Ri char do wi Glückso wi, za ło żyć obóz
koncentracyjny w byłych koszarach arty
le ryj skich w Oświę ci miu i roz bu do -
wać go si ła mi więź niów. Dwa dni
później Glücks powołał na komendanta
obozu w Oświęcimiu Hauptsturmführera
SS Ru dol fa Hössa.
W maju Höss pozyskał od burmistrza
Oświę ci mia ok. 300 Ży dów do prac
przy upo rząd ko wa niu te re nu prze zna -
czonego pod obóz, zaś końcem miesiąca
przy dzie lo no ko men dan to wi 40
więźniów z obozu w Dachau – pracowali
oni przy bu do wie m.in. ogro dze nia
obo zu. Już w mie siąc po przy by ciu
pierwszego transportu więźniów, przystąpiono
do budowy pierwszego pieca
krematoryjnego.
Jed nak sam obóz w Oświę ci miu nie
wystarczał. Postanowiono rozbudować
KL Au schwitz. Od 7 do 12 kwiet -
nia 1941 r. pro wa dzo no ak cję wy sie -
dleń czą ze wsi: Raj sko, Brze zin ka,
Babice, Budy, Broszkowice i Harmęże.
Lud ność po zba wio no do byt ku, wie lu
osób wywieziono na roboty do Rzeszy.
W paź dzier ni ku 1941 r. roz po czę to
budowę obozu w Brzezince, mającego
po mie ścić 100 tys. więź niów. Tym sa -
mym miejsce, które początkowo miało
być tyl ko obo zem przej ścio wym dla
więź niów z opró żnia nych wię zień
na Śląsku i w Generalnym Gubernatorstwie,
sta ło się gi gan tycz nym obo zem
koncentracyjnym o charakterze ekstermi
na cyj nym dla Po la ków, jeń ców ra -
dziec kich, Cy ga nów oraz Ży dów
z wielu miejsc w Europie.
Prowadzono rozeznanie w metodach
szybkiego zabijania więźniów. Oczywiście
najpospolitszym sposobem było zastrze
le nie, jed nak me to da ta nie
nada wa ła się do ma so wych eg ze ku cji.
W lipcu 1941 r. testowano dożylne zastrzyki
ze stężonymi substancjami typu:
Ruiny II krematorium FOT. ARCH.
perhydrol, benzyna, eter, ewipan i fenol.
Pró by prze pro wa dza no na cho rych
więźniach w bloku nr 21. Okazało się,
że najefektywniejsze było wstrzyknięcie
w serce dawki fenolu. We wrześniu zaczęto
uśmiercać więźniów (początkowo
jeńców radzieckich) gazem – cyklonem
B. Prób ne eg ze ku cje pro wa dzo no
w pod zie miach blo ku nr 11. Jak wspo -
mi nał R. Höss, me to da ta oka za ła się do -
sko na łym wy na laz kiem – mo żna by ło
zabijać wielu w bardzo krótkim czasie.
Dla samego Hössa było to wybawienie
od niekończących się akcji rozstrzelania,
na któ re – jak twier dził – nie mógł pa -
trzeć. Wspo mi nał: – Ogar nia ła mnie
gro za, gdy my śla łem o roz strze li wa -
niach, ma so wych eg ze ku cjach dzie ci
i kobiet. Miałem już dosyć egzekucji zakład
ni ków i gru po wych roz strze li wań
dokonywanych na rozkaz Reichsführera
SS lub RSHA. Te raz by łem spo koj ny, że
oszczędzone zostaną nam wszystkim te
krwawe łaźnie, że ofiarom do ostatniego
momentu zaoszczędzi się cierpień. Było
to największą moją troską.
W roku 1942 rozpoczęła się na wielką
skalę akcja eksterminacji Żydów. Byli
oni uśmier ca ni po cząt ko wo
w komorze gazowej cyklonem B, a następnie
paleni w krematorium w obozie
macierzystym. Ale wnet okazało się ono
zbyt mało wydajne i doszło do przenie-
STYCZEŃ 2010 Sądeczanin 87