Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
mənəvi dəyərlərlə bağlı idi. O, himayədarının kefindən asılı olaraq<br />
dürüstlüyünü və ən əsası yaradıcılıq sərbəstliyini itirməkdən qorxurdu.<br />
Şairin yüksək əxlaqi idealları onun nigaha olan münasibətində də əks<br />
olunur. Belə ki, o, İslam dininin bir neçə arvad almaq icazəsinə qarşı<br />
çıxırdı.<br />
Bununla əlaqədar şairin həyatından bir fakt maraq doğurur. Poeziyada<br />
böyük uğur qazandıqdan sonra Nizami, Dərbənd hökmdarının<br />
diqqətini cəlb edir. Hökmdarın xoşuna gələn Nizaminin ilk əsərinə görə<br />
o, şairə Afaq adında gənc qıpçaq kəniz hədiyyə göndərir və bu kəniz<br />
Nizaminin ilk və çox sevdiyi həyat yoldaşı olur. Afaq gənc yaşlarında<br />
vəfat etmişdir. Bu itki şairin qəlbində dərin iz qoymuşdur. “Xosrov və<br />
Şirin” poemasının dibaçəsi yəni girişi buna sübutdur. Nizaminin üç<br />
dəfə evli olduğu məlumdur.<br />
Böyük ehtimalla şairin həyatı maddi cəhətdən hər zaman təminatlı<br />
olmamış, çünki, onun yaradıcılığı yetərincə fayda gətirməmişdi. Çox<br />
güman ki, onun “Leyli və Məcnun” və “Şərəf-namə” (“İskəndər-namə”nin<br />
birinci hissəsi) poemalarında söhbət açdığı hər hansı digər dünya işləri<br />
ilə məşğul olmasını bununla izah etmək olar. Nizaminin həyatını<br />
tədqiq edənlərdən bəziləri onun əlyazma köçürücüsü və ya müəllim<br />
kimi çalışdığını güman edirlər.<br />
Nizaminin qəsidələri, ümumilikdə, onun yaradıcılığına xas olan<br />
sosial-fəlsəfi süjetləri ilə maraq doğurur. Nizami hökmdarlara müraciəti<br />
və ədalət çağırışlarında dini ideya və prinsiplərə istinad edir. O,<br />
qəsidələrində insan ləyaqətinin var-dövlətlə deyil, yaxşı əməllərlə ölçüldüyünü<br />
iddia edir. Elə həmin qəsidələrdə zülmkarların töhmətlənməsi<br />
motivlərinə sıx-sıx rast gəlinir. Əsas mövzuları saf və fədakar məhəbbət<br />
olan qəzəllərə geniş yer verilir. Nizaminin qəzəllərində məhəbbət<br />
mövzusu insanı yüksəldən və bəzəyən davranış normaları kimi, sadiqlik,<br />
düzlük, insaniyyəti sübut edən sosial-fəlsəfi və ədəb-əxlaq süjetləri ilə<br />
seçilir. Nizaminin qəzəlləri həyat ruhu ilə dolub-daşır, şair bu qəzəllərdə<br />
məhəbbəti tərənnüm edir.<br />
Nizami sufi şair idi və onun yaradıcılığı mirvari kimi düzülmüş çoxpilləli<br />
simvolik, eyhamlı hekayə qatlarından ibarət sufi konsepsiyası üzərində
Change language