Termografia - Polska Izba Inżynierów Budownictwa

technologieZabytki wymagająpokoryPostępowanie z obiektami zabytkowymi w fazie projektowej i użytkowej. Autor zwraca uwagę, że zabytkomtrzeba się przypatrywać i „nauczyć się” ich, zanim zaczniemy je „naprawiać”.Po wielu inspekcjach obiektów zabytkowych,jakie przeprowadziłem w ciągutrzech lat sprawowania stanowiska wojewódzkiegokonserwatora zabytków, muszę– niestety z przykrością – stwierdzićjednoznacznie, że architekci i wykonawcymają duże braki wiedzy teoretycznejo zabytkach.Chciałbym przekazać architektom i inżynierombudownictwa podstawowe zasadydotyczące traktowania dóbr kultury,które brzmią:1) primum non nocere, czyli po pierwszenie szkodzić,2) maksymalnie uszanować oryginalnąsubstancję zabytku i wszystkie jegowartości (materialne i niematerialne),3) zminimalizować niezbędną ingerencję(powstrzymać się od działań niekoniecznych),4) usuwać to i tylko to, co na oryginałdziała niszcząco,5) ingerować w sposób czytelny i odróżnialny,6) odwracać metody i materiały,7) wykonywać wszelkie prace zgodniez najlepszą wiedzą i na najwyższympoziomie.Zasada nr 4 i 6 wymaga uwzględnienia specyfikidziałań archeologicznych. Ta ostatniajest jedną z najważniejszych zasad.Prace remontowe i konserwatorskieprowadzone są u nas zazwyczajw taki sam sposób, w jaki podchodzisię do budynków współczesnych.Fot. 1 | Podczas prac w zabytkowym kościele pw. św. Jana Apostoła i Ewangelisty w Knyszynie odkrytowiele przemurowań. Pokazały one, że budynek ma mniejsze okna, niż były wcześniej(fot. S. Rutkowski)A to jest błąd! Zabytki mają zupełnieinne wymagania, charakteryzuje je innafizyka budowli i inne schematy konstrukcyjne.Zabytku nie można porównywaćdo teraźniejszych budynków. Obiekt400-letni został zbudowany przez ludzi,którzy nie mieli pojęcia o znanych namdziś zasadach budowania, nie znali statyki,stosowali tylko podstawowe naturalnemateriały budowlane, a konstrukcjeobiektów tworzyli zapewne metodamiprób i błędów. Obiektom zabytkowymtrzeba się przypatrywać, trzeba się ich„nauczyć”, zanim zaczniemy je „naprawiać”.Budynki zabytkowe mają zwyklefundamenty kamienne, stawiane na glinie.Aby to potwierdzić, należy wykonaćwykopy. Przy obiektach zabytkowychnie można prowadzić przy ścianachwykopów ciągłych z uwagi na rozsunięciesię budynku. Podobnie wygląda sytuacjaw przypadku więźb dachowych. Choć napierwszy rzut oka cała konstrukcja wyglądajak współczesna płatwiowa, to każdyelement jest inny. Ustrój fizyczny więźbjest inny, są to mało znane dziś konstrukcjestorczykowe lub stolcowe i mają swoje– zupełnie inne – zasady działania i innąstatykę.Jakie błędy popełniane są najczęściej?Tu pozwolę sobie przedstawićwłasne uwagi, a mianowicie: projektantomzazwyczaj zabytki przeszkadzają,wykonawcy uważają, że są za słabei należy je na wszelkie sposoby wzmacniać,użytkownicy zaś chcą wymieniaćstare elementy na nowe. Temat tenmarzec 10 [71]49