ömrün qürbət payı - Azərbaycan Milli Kitabxanası

Bağdakı cavan oğlan bizim üçün xurma dərdi. MənƏlcəzairdə yaĢadığım müddətdə bu cür xurma görməmiĢdim.Çəllək formalı, tünd qara rəngli, asanlıqla qabığı soyula bilənbu xurma həddindən artıq Ģirindir. Onun ikisini yeyəndən sonraadam bir gün yeməkdən qalır (Görünür ġeyx Nəsrullah buxurmadan yeyirmiĢ).Öyrəndik ki, bu xurma yalnız Səhrada bitir, ona “iĢıqbarmaqları” deyirlər və ancaq ixrac üçündür. (Mən bizimtərəflərdə də beləsini görməmiĢəm.)Nəhayət avtobusumuz Tuqurta çatdı.Tuqurt vaxtilə nəhəng çay olmuĢ Riq vadisində Oazislər(vahə) zəncirinin mərkəzində yerləĢib, otuz minə qədər əhalisivardır. ġəhəri bir milyon yarımdan artıq xurma ağacı əhatəetmiĢdir. “ĠĢıq barmaqları” adlı bu xurmaların dörddə biriixrac olunur.Burada fəllahlar kooperativlər yaratmıĢ, suyu dərinliyi 100-200 m olan artezian quyularından çıxarırlar. 1954-cü ildənbaĢlayaraq dərinliyi 2000 m olan quyular qazmağa baĢlamıĢlarki, oradan da demək olar ki, isti su çıxır. Bu sudan suvarmaiĢində istifadə etmək üçün təbiidir ki, onu soyutmaq lazımdır.Ġrəlidə qeyd etdiyim kimi, Tuqurt vaxtilə Səhranın paytaxtıolmuĢdur. Buranın əhalisi müxtəlif məhəllələrdə yaĢayan qarazəncilərin, bərbərlərin və ərəblərin qarıĢığından ibarətdir.Səyyahlar üçün ən maraqlı yer-Tuqurt “Ģahlığı” hökmdarlarının(XV-XX əsrlər) dörd məqbərəsidir. Bu Ģəhərin qərb hissəsindəyerləĢir və qeyri-adi arxitekturaya malikdir. Burada çoxlusayda qəbirlər vardır. Qadın və kiĢi qəbirlərini asanlıqlaayırmaq olur. Belə ki, kiĢi qəbrindən iki, qadın qəbrindən isəüç daĢ çıxır. Bu məqbərələrdən biri “Oazis” mehmanxanasınınarxa tərəfində yerləĢir. Bizim gecələməli olduğumuzmehmanxana məhz “Oazis” idi. Bu XIX əsr Tuqurt sultanı SiBen Yəhyanın məqbərəsi yaxınlığında tikilmiĢ, müasiravadanlıqlarla təchiz olunmuĢ bir mehmanxanadır.Mehmanxananın həyətində yekə bir hovuz da vardır. Arzu 81