Grześnika żebyś był zbawiony – (trzy rozety) – Kto wten dombędziesz mieszkalnikiem Fondatorowie Mikołay i MaryiannaMarchewkowie Pamiętay abyś był Matky Boskiey milosnikiem”.Za izdebką znajduje się alkierz.Wschodnia część domu to przykład modernizacji wnętrz.Pierwotnie w izbie był piec kuchenny, a za ścianą znajdowałasię komora. Na początku XX wieku w miejscu zlikwidowanejkomory urządzono kuchnię, zwiększając tym samym ilośćpomieszczeń mieszkalnych. Na wyposażeniu znajdują się meble,jakie dostawały w posagu córki zamożnych gospodarzy.Malowane meble krakowskie, a wśród nich okazała skrzyniaw typie skawińskim. Skrzynia o płaskim wieku, w środku z półskrzynkiem,czyli skrytką, gdzie trzymano najcenniejsze rzeczy.Zamożne gospodarstwa wiejskie prezentowane są jeszczeprzez dwa obiekty. Jednym z nich jest zagroda z prawegobrzegu Wisły, w skład której wchodzi chałupa z Przeciszowaz 1<strong>83</strong>7 roku, stodoła z Kaszowa, kierat oraz chlewik z Kaszowa.Chałupa o konstrukcji zrębowej, wybudowana z bali świerkowychdla rodziny Kasperków. Na ekspozycji w sieni i w kuchniznajdują się narzędzia do wstępnej obróbki lnu, przędzenianici oraz warsztat do tkania płótna, obrazujące pełny zakresczynności związanych z wyrobem tkaniny. W komorze sprzętydo przygotowywania i przechowywania jedzenia, a wśród nichszafarnia, sąsiek oraz na niebiesko malowana szafa żywnościowa.Lewą część domu zaadaptowano na salę lekcyjną orazizdebkę służąca jako mieszkanie dla nauczyciela.Druga zagroda, zwana Okołem, z wolno stojącą stodołą,pochodzi ze Staniątek (z <strong>18</strong>55 roku), zbudowana na planieczworoboku wokół dziedzińca gospodarczego. Pod jednymdachem znajduje się brama wjazdowa, wozownia, chlewki,stajnia oraz część mieszkalna. W obrębie zagrody odtworzonowyposażenie z lat 1900–1945.W skład zagrody należącej do średnio zamożnej rodzinywchodzi chałupa z Podolsza i stodoła z Przeciszowa. Chałupao konstrukcji zrębowej, na podmurówce z kamienia, krytaczterospadowym dachem. Uszczelnienia między belkamiścian malowane na niebiesko. Układ chałupy jednotraktowy,z sienią na osi, do której przylegają izba i kuchnia. W sieni odtyłu wydzielone pomieszczenie z piecem do wypieku chleba.Wnętrze wyposażone sprzętami z pierwszej poł. XX wieku.W izdebce wystrój związany z obchodami świąt Wielkanocnych:stół nakryty do świątecznego posiłku, kosz ze święconką,a za obrazami wetknięta palma. W kuchni bogaty zestawsprzętów służących do prania, prasowania i maglowania.W komorze z dużym piecem chlebowym zgromadzono akcesoriado wypieku chleba: pociosek, pomietło, dzieżę, łopatęoraz foremki do kształtowania bochenków chleba, wykonanez korzenia sosny lub z wikliny. Poniżej chałupy zbudowanoniewielką stodołę, pochodzącą z połowy XIX wieku. Jest495035
36to obiekt ośmioboczny, zrębowy, napodstawie z pojedynczych kamieni.Region chrzanowski stanowił wschodnieobrzeże występowania stodół wielobocznych,ciągnące się pasmem odMoraw, poprzez Śląsk, ziemię oświęcimskąaż pod <strong>Kraków</strong>. W środkowej częścistodoły zgromadzono sprzęty do młockii obróbki ziarna na mąkę i kaszę.Chałupa z Płazy z końca XIX wiekujest przykładem budynku charakterystycznegodla najbiedniejszych mieszkańcówwsi. Składa się z sionki i izdebkio glinianych podłogach. Na ekspozycjiw izdebce oprócz ubogiego zestawusprzętów, mebli i płóciennej „husiaczki”,pełniącej rolę kołyski, znajduje się warsztatdo wyplatania foremek z korzeniasosny.Najstarszy typ wyposażenia wnętrzaz zachowanym tradycyjnym zestawemi układem sprzętów, powszechnym napoczątku XIX wieku, w regionie chrzanowskimprezentuje chałupa półkurnaz Rozkochowa z <strong>18</strong>13 roku. Chałupajednotraktowa o konstrukcji zrębowejmieści pod jednym dachem: komorę,izbę, sień i stajnię. W obiekcie zachowałsię stary typ urządzenia ogniowego bezkomina zewnętrznego. W centralnie usytuowanejsieni warsztat do lania świecwoskowych, którego podstawę stanowikoło od wozu z haczykami i knotami konopnymi.W izbie po przeciwnej stroniepieca – „święty kont” ze stołem i obrazamio tematyce religijnej. Izba posiadawystrój charakterystyczny dla okresuświąt Bożego Narodzenia. U powały nadstołem wisi „sad” przystrojony jabłuszkami,orzechami, ozdobami zrobionymiz bibułki oraz „światami” z opłatków. Zaizbą komora z drewnianą podłogą. Nadrugim końcu chałupy stajnia, a w niejżłób, „jaśla” i grzędy dla drobiu.51Obiekty przemysłoweSkansen w Wygiełzowie prezentujerównież przykłady wiejskiego budownictwaprzemysłowego, takie jak: jakmłyn wodny, olejarnia i kuźnia.Młyn wodny z Sadka z drugiej poł.XIX wieku stanowił część majątku klasztoruszczyrzyckiego Cystersów. Budyneko konstrukcji zrębowej, dwuprzestrzenny:pierwsza cześć obejmuje właściwymłyn, druga – kurną izbę młyńską.Izba kurna nie posiada komina,w powale znajduje się niewielki otwórpozwalający uchodzić pod strzechę tylkopewnej części dymu, reszta wypełniałagórną połowę izby. Na ścianach umocowanesą drągi, tak zwane palenie, naktórych można było np. suszyć drewnolub przechowywać sprzęty. Wśródsprzętów na wyposażeniu znajduje się„kobylnica” służąca do strugania drewnaprzy wyrobie m.in. nosideł czy łyżek.W najbliższym czasie w skansenieplanowana jest rekonstrukcja urządzeńdo mielenia, a przy krótszym bokubudynku umocowanie młyńskiego koła:drewnianego, nasiębiernego.Olejarnia z Dąbrowy Szlacheckiejz drugiej poł. XIX wieku. Zbudowanaz półokrąglaków, na podmurówcez kamienia, wyróżnia się strzelistym dachemo konstrukcji krokwiowej, krytymstrzechą. Wnętrze jednoprzestrzennewyposażone w oryginalne stępy domiażdżenia oleistych nasion lnu i konopi,piec do prażenia mączki oraz prasę dębowąz dwoma taranami do tłoczenia oleju.Kuźnia z Liszek (druga połowa XIXwieku), o konstrukcji zrębowej, charakteryzujesię dwuspadowym dachemz wydatnym silnie wysuniętym okapemod frontu, tworzącym podcień. W środkukamienne palenisko, skórzany miech i zestawnarzędzi kowalskich do wyrobu podków,gwoździ, okuć i narzędzi rolniczych.Zespół sakralnyZespól sakralny składa się z kościołaz Ryczowa z 1623 roku, dzwonnicyz Nowej Góry z 1778 roku, chałupy
- Page 5 and 6: Najważniejsze skanseny w Polsce
- Page 8 and 9: I. MUZEA NA WOLNYM POWIETRZUA. SKAN
- Page 10 and 11: południowej Małopolski. Były to
- Page 12 and 13: Górale sądeccyBudownictwo górals
- Page 14 and 15: łemkowskiego, ogromna, z grubychbe
- Page 16 and 17: ŚwiątynieNad chłopską zabudową
- Page 18 and 19: nalne ikony. Wnętrze cerkwi pokryt
- Page 20 and 21: Dwór jest drewniany, zbudowany nar
- Page 22 and 23: 27Remiza o kształcie prostokątnym
- Page 24 and 25: The Sądecki Ethnographical Parkis
- Page 26 and 27: acją sgraffitową - stanowi czoło
- Page 28 and 29: Duży kontrast z chałupą z Moszcz
- Page 30 and 31: Ważniejsza literatura:Brylak-Zału
- Page 32 and 33: ABSTRACTCentre of Folk Buildings (O
- Page 34 and 35: ski. Uzupełnieniem dla układu rur
- Page 38 and 39: z Benczyna z 1875 roku, spichlerza
- Page 40 and 41: Dzięki tym zmianom rezydencja zysk
- Page 42 and 43: poddasze, wygospodarowano również
- Page 44 and 45: As far as the village sector is con
- Page 46 and 47: tych, niestety bez rezultatu. Dzię
- Page 48 and 49: Chałupa Gąsieniców Sobczaków w
- Page 50 and 51: łóżko, półka na naczynia, ław
- Page 52 and 53: 71Zagroda Korkoszów położonajest
- Page 54 and 55: 74polski, drewniany, zrębowy, odes
- Page 56 and 57: In 2008, repair and upgradingworks
- Page 58 and 59: się na prawie wołoskim, a osadnik
- Page 60 and 61: Zinwentaryzowano i przewieziono kil
- Page 62 and 63: Na belkach umieszczonych wysokopod
- Page 64 and 65: uboższe. Za „czarną izbą” zn
- Page 66 and 67: owych dekoracji („Ozdoby z bibuł
- Page 68 and 69: B. SKANSENY MAŁE
- Page 70 and 71: Ważniejsza literatura:Bochnia. Dzi
- Page 72 and 73: z 1890 roku, przeniesionym z mająt
- Page 74 and 75: W 1957 roku zespół powiększono o
- Page 76 and 77: Kolejnymi obiektami, które przenie
- Page 78 and 79: Skansen posadowiono u podnóżaBabi
- Page 80 and 81: C. WYBRANE PUNKTY SKANSENOWSKIE
- Page 82 and 83: ABSTRACTHousing development at thev
- Page 84 and 85: ABSTRACTThe Manor Museum at Dołęg
- Page 86 and 87:
4. Spichlerz i celnica w NiedzicySp
- Page 88 and 89:
5. Zagroda Felicji Curyłowej w Zal
- Page 90 and 91:
II. PARAMUZEALNEZESPOŁY SKANSENOWS
- Page 92 and 93:
91127suszarnia i wędzarnia z Micha
- Page 94 and 95:
4. Muzeum Pszczelarstwa w Stróżac
- Page 96 and 97:
dziedzictwa kulturalnego. Ma ono na
- Page 98 and 99:
97„Szlak Architektury Drewnianej
- Page 100 and 101:
ORAWSKI PARK ETNOGRAFICZNY W ZUBRZY
- Page 102 and 103:
Jabłońska T., Moździerz Z.: W zg
- Page 104 and 105:
Pawlicki M.: Strategia konserwacji
- Page 108 and 109:
107
- Page 110:
Departament Kultury, Dziedzictwa Na