ABSTRACTThe Manor Museum at Dołęga<strong>83</strong>branch of the District Museum in TarnowDołęga 10, 32-821 Zaborówtel.: 014 671 54 14www.muzeum.tarnow.pl,e-mail: dolega@muzeum.tarnow.plThe manor at Dołega dates back to the 1st half of the19th century, and constitutes an example of a typical, gentry’sresidence. Its history is linked to historical events, foe example,to the peasants’ rebellion (<strong>18</strong>46), pro-independence activitiesat the time of the January Uprising (<strong>18</strong>63) and to the personsof professor Michał Siedlecki and Stanisław Wyspiański.In 1973, Jadwiga Tumidajska, the last owner, donated themanor to the Treasury on condition it should become a museum.The interior shows the furnishings of a Galicia manorof a moderately rich owner from the 2 nd half of the 19thcentury. The manor hosts concerts of old and classical musica few times a year.Joanna Hołda116115117
843. Wieś letnia na PolaniePodokólne w Jurgowie„Wieś letnia” na Polanie PodokólnePolana Podokólne (w starszej literaturzetakże Pod Okólnem lub Palenica)położona jest przy drodze na Podspady,nad granicznym potokiem Jaworowym,około dwa kilometry od Jurgowa. Napolanie znajduje się 56 szałasów, tworzącychtrzy powiązane ze sobą grupy.Historia zespołu sięga końca XIXwieku. Wtedy to nastąpiła w TatrachJaworzyńskich komasacja gruntówzwiązana z przyłączeniem dóbr jaworzyńskichdo terenów łowieckich księciaHohenlohego. Książę nabył je w <strong>18</strong>79roku od rodziny Horvatów Palocsajóww celu utworzenia zwierzyńca, a ściślejparku myśliwskiego. Wskutek tego trzygminy – Jurgów, Rzepiska i Czarna Góra– utraciły prawo wypasu na położonychtam pastwiskach. Część polan pozostałapo komasacji przy gminach, a w kilkuprzypadkach nastąpiła zamiana pastwiskgórskich na polaniarskie. Gminie Jurgówprzypadła polana Podokólne oraz częśćpolan pod Jaworzyną. Polana Podokólnezostała podzielona na działki, na któreposzczególni gospodarze przenieśli swojesopy i izbice z około 90 polan jaworzyńskich.Takie wspólne zespoły pasterskieto osobliwość „prawa węgierskiego”.Szałasy na polanie Podokólne tworzą,podobnie jak zespół na Polanie BiałyPotok, „wieś letnią”, zamieszkiwanąi użytkowaną od wiosny do jesieni.Wśród zachowanych w Tatrach i naPodtatrzu takich form osadniczychjest to największa wieś letnia, liczącapoczątkowo około 100, a obecnie 56szałasów, szop i fenil. Są to budynki wysokozrębowe, wąsko frontowe i szerokofrontowe. W 1<strong>978</strong> roku obiekty wpisanezostały do rejestru zabytków. 26 najbardziejzniszczonych Muzeum Tatrzańskiewyremontowało w latach 1980-1982.W chwili obecnej stan techniczny wieluobiektów jest ponownie bardzo zły,a niektóre adaptowano na cele letniskowe.Kilka lat temu powstał pomysł, żebyletnią wioskę w Jurgowie zaadaptowaćkompleksowo na potrzeby turystów.O takim zagospodarowaniu szałasówmyśli spółka „Hawrań”, którą założyli jurgowianiebudujący kompleks narciarski,który powstaje vis a vis Polany Podokólne.Liczą, że z pomocą funduszy unijnychuda im się zmodernizować szałasy nakwatery dla turystów i narciarzy.Zbigniew MoździerzWażniejsza literatura:Krasińska E.: Gospodarka pasterska naPolskim Spiszu w 2. połowie XIX i w XXwieku. „Rocznik Muzeum Etnograficznegow Krakowie” T. 3, 1968.1<strong>18</strong>ABSTRACT„Wieś letnia” [Summer village]at the Podokólne Polana[Glade] at JurgowPolana Podokólne [Podkolne Glade]is situated on the borderline Jaworowystream, about 2 km off Jurgow. Onthe glade are 56 huts which can bearranged in three interrelated groups.The history of the group dates back tothe late 19 th century, when the enclosuretook place in the Javorina Tatra- the Javorina lands were incorporatedin the hunting grounds of HohenlohePrince. This group of huts used to bethe largest ‘summer village’ in the Podtatrze[sub-Tatra] region.Zbigniew Moździerz
- Page 5 and 6:
Najważniejsze skanseny w Polsce
- Page 8 and 9:
I. MUZEA NA WOLNYM POWIETRZUA. SKAN
- Page 10 and 11:
południowej Małopolski. Były to
- Page 12 and 13:
Górale sądeccyBudownictwo górals
- Page 14 and 15:
łemkowskiego, ogromna, z grubychbe
- Page 16 and 17:
ŚwiątynieNad chłopską zabudową
- Page 18 and 19:
nalne ikony. Wnętrze cerkwi pokryt
- Page 20 and 21:
Dwór jest drewniany, zbudowany nar
- Page 22 and 23:
27Remiza o kształcie prostokątnym
- Page 24 and 25:
The Sądecki Ethnographical Parkis
- Page 26 and 27:
acją sgraffitową - stanowi czoło
- Page 28 and 29:
Duży kontrast z chałupą z Moszcz
- Page 30 and 31:
Ważniejsza literatura:Brylak-Zału
- Page 32 and 33:
ABSTRACTCentre of Folk Buildings (O
- Page 34 and 35: ski. Uzupełnieniem dla układu rur
- Page 36 and 37: Grześnika żebyś był zbawiony -
- Page 38 and 39: z Benczyna z 1875 roku, spichlerza
- Page 40 and 41: Dzięki tym zmianom rezydencja zysk
- Page 42 and 43: poddasze, wygospodarowano również
- Page 44 and 45: As far as the village sector is con
- Page 46 and 47: tych, niestety bez rezultatu. Dzię
- Page 48 and 49: Chałupa Gąsieniców Sobczaków w
- Page 50 and 51: łóżko, półka na naczynia, ław
- Page 52 and 53: 71Zagroda Korkoszów położonajest
- Page 54 and 55: 74polski, drewniany, zrębowy, odes
- Page 56 and 57: In 2008, repair and upgradingworks
- Page 58 and 59: się na prawie wołoskim, a osadnik
- Page 60 and 61: Zinwentaryzowano i przewieziono kil
- Page 62 and 63: Na belkach umieszczonych wysokopod
- Page 64 and 65: uboższe. Za „czarną izbą” zn
- Page 66 and 67: owych dekoracji („Ozdoby z bibuł
- Page 68 and 69: B. SKANSENY MAŁE
- Page 70 and 71: Ważniejsza literatura:Bochnia. Dzi
- Page 72 and 73: z 1890 roku, przeniesionym z mająt
- Page 74 and 75: W 1957 roku zespół powiększono o
- Page 76 and 77: Kolejnymi obiektami, które przenie
- Page 78 and 79: Skansen posadowiono u podnóżaBabi
- Page 80 and 81: C. WYBRANE PUNKTY SKANSENOWSKIE
- Page 82 and 83: ABSTRACTHousing development at thev
- Page 86 and 87: 4. Spichlerz i celnica w NiedzicySp
- Page 88 and 89: 5. Zagroda Felicji Curyłowej w Zal
- Page 90 and 91: II. PARAMUZEALNEZESPOŁY SKANSENOWS
- Page 92 and 93: 91127suszarnia i wędzarnia z Micha
- Page 94 and 95: 4. Muzeum Pszczelarstwa w Stróżac
- Page 96 and 97: dziedzictwa kulturalnego. Ma ono na
- Page 98 and 99: 97„Szlak Architektury Drewnianej
- Page 100 and 101: ORAWSKI PARK ETNOGRAFICZNY W ZUBRZY
- Page 102 and 103: Jabłońska T., Moździerz Z.: W zg
- Page 104 and 105: Pawlicki M.: Strategia konserwacji
- Page 108 and 109: 107
- Page 110: Departament Kultury, Dziedzictwa Na