ISBN 978-83-60538-18-0 Kraków 2008 - Województwo Małopolskie

Chałupa Gąsieniców Sobczaków w ZakopanemZagrodę złożoną z jednoizbowej chałupy budynku gospodarczegood strony zachodniej wybudował ok. roku 1830Joachim Gąsienica Sobczak. Prawdopodobnie w połowie XIXwieku Jan Gąsienica Sobczak „Johym” dostawił drugą izbę,a ok. 1870 roku rozbudował chałupę, dostawiając od tyłudrugi trakt – złożony z komory, sieni i izby, a od frontu ganek.Obecny adres: Droga do Rojów 6.Dzieje chałupy związane są z losami znanego podhalańskiegoartysty rzeźbiarza Stanisława Gąsienicy Sobczaka „Jochyma”.W 1975 roku obiekt zakupiło od jego spadkobierców MuzeumTatrzańskie z przeznaczeniem na mieszkanie służbowe. W latach1978–1979 przeprowadzono remont i modernizację budynku,w którym po zakończeniu prac urządzono ekspozycję poświęconątwórczości Stanisława Gąsienicy Sobczaka „Jochyma”.W 1981 roku, po modernizacji i adaptacji budynku na mieszkaniesłużbowe, zamieszkał w nim ówczesny dyrektor Muzeum– Tadeusz Szczepanek. W latach późniejszych przeprowadzanoremonty bieżące (w latach 1992 i 2001).W 2008 roku przeprowadzona została gruntowna modernizacjaobiektu w ramach projektu Urzędu Marszałkowskiego.Budynek adaptowano na cele muzealne, m.in. zakładającekspozycyjne oświetlenie, stawiając piece w „izbie czarnej”(kuchenny z kapą) i „białej” (rekonstrukcja malowanego piecaz „Chaty” Dembowskich) oraz dostosowując podjazd do potrzebniepełnosprawnych). Ekspozycja muzealna ma ukazywać„korzenie” stylu zakopiańskiego poprzez prezentację wnętrzaetnograficznego z czasów Stanisława Witkiewicza w „izbieczarnej” i wnętrza kolekcjonerskiego w „izbie białej” (kolekcjapodhalańskiej sztuki ludowej ze zbiorów Dembowskich).Otwarcie ekspozycji przewidziane jest na rok 2009.Zagroda Bafii w Chochołowie nr 75(Muzeum Powstania Chochołowskiego)Wieś Chochołów, zaliczana jeszcze do Skalnego Podhala,położona jest na prawym brzegu Czarnego Dunajcapomiędzy wzgórzami północno-zachodniej części PasmaGubałowskiego. Powstanie wsi związane jest z nazwiskiemjej założyciela, Bartłomieja Kluski Chochołowskiego, któremu– w uznaniu zasług w czasie wypraw wojennych na Moskwę– król Stefan Batory nadał dziedziczne sołtystwo. Najbardziejznanym faktem z historii wsi jest powstanie chochołowskie,które wybuchło w 1846 roku, dwa lata przed Wiosną Ludów.Dzieje zagrody Bafii wpisane są pośrednio w historiępowstania chochołowskiego, nazywanego gwarowo poruseństwem.Epizod ten związany był z rewolucją krakowską,planowaną jako część powstania ogólnonarodowego, a przygotowywanąw Galicji przez Edwarda Dembowskiego, LeonaMazurkiewicza, Mikołaja Kańskiego i Juliana Macieja Goslara.Organizatorami powstania chochołowskiego byli: organista– Jan Kanty Andrusikiewicz, wikary miejscowej parafii – ks.Leopold Kmietowicz oraz wikary parafii poronińskiej – ks. Mi-6547