τευχος 59 - Xalkiadakis

| ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΕΘΙΜΑΤο θρησκευτικό βίωμαΗ ιερή πορεία προς το λόφο που συμβολίζει τον βιβλικό Γολγοθάαποτελεί σημαντικό γεγονός για την τοπική κοινωνία. Είναι, όμως,και μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές που χαρακτηρίζουν τοΠάσχα στα νότια της κεντρικής Κρήτης. Άντρες και γυναίκες κάθεηλικίας σχηματίζουν μια σιωπηλή πομπή που προχωρεί στο χωματόδρομο,δίπλα σε εκατομμύρια άνθη. Άγριες ορχιδέες φυτρώνουνπαντού. Ασπρολούλουδα και ανθεμίδες χρωματίζουν μελαμπερά χρώματα την κρητική φύση. Ωστόσο, το κλίμα κάθε ΜεγάληΠαρασκευή είναι πένθιμο… Κι όπως έχει επισημάνει η ελληνικήΛαογραφία, οι παραμονές του Πάσχα στον τόπο μας δενείναι γιορτή αλλά βίωμα.Γριούλες με τα καλύτερα λουλούδια από τις αυλές τους στα χέρια,άλλες με θυμιατήρια προσφέρουν στον επισκέπτη μιαν όμορφηεικόνα της Μεγάλης Εβδομάδας όπως τη βιώνουν οι άνθρωποιστην ελληνική ύπαιθρο. Όταν φτάσουν στην κορυφή του λόφουκάνουν τρεις βόλτες γύρω από την εκκλησία του Χριστού και σταματούνδίπλα στη βορειοδυτική άκρη. Πάνω σε ένα σωρό από πέτρεςδίπλα στον οποίο έχουν φυτέψει λουλούδια, αναπαριστάνουντη Σταύρωση και στη συνέχεια την Αποκαθήλωση. Δυο άντρεςανεβαίνουν στις πέτρες για να βοηθήσουν. Μερικοί άλλοι κρατούνένα κατάλευκο σεντόνι για να τυλίξουν το σώμα του. Ψαλμωδίες,θυμιάματα και συγκίνηση κυριαρχούν παντού. Η ευωδίατου λιβανιού συναντά τις μυρωδιές της κρητικής άνοιξης.Ο άδειος σταυρός μένει καρφωμένος στη θέση του και αμέσωςμετά αρχίζει η επιστροφή, η κάθοδος από τον ιερό λόφο. Λίγο πιοκάτω από το ναό της Μεταμόρφωσης ο πολιτιστικός σύλλογος τουχωριού υπενθυμίζει μιαν ακόμη πλευρά των τοπικών εθίμων.Προσφέρουν κυπελάκια με ένα παράξενο μίγμα: πορτοκάλι, αγκινάρακαι λεμόνι με ξίδι! Παλιότερα αυτό το πικρό και ξινό μίγμαήταν το μόνο που επέτρεπε η τοπική παράδοση να φάει κανείς τηΜεγάλη Παρασκευή.Μια σιωπηλή πομπήανηφορίζειστο λόφο...◗◗Ο ναόςΟ ναός της Μεταμόρφωσης του Χριστού εκφράζει την ιδιαίτερησημασία των υψωμάτων, των βουνοκορφών και των λόφων. Γιατους κατοίκους της περιοχής είναι συνδεδεμένος όχι μόνο με τηνιερή πορεία της Μεγάλης Παρασκευής αλλά και με την τοπική ιστορία.Η ανέγερσή του συμπίπτει με μια μεγάλη στιγμή των επαναστάσεωντης Κρήτης, με το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου, τοΝοέμβριο του 1866. Την ίδια εποχή μερικοί μάστορες από τηνΚάρπαθο περιφέρονταν στην Κρήτη επισκευάζοντας τα σπίτια πουείχαν μείνει όρθια από το μεγάλο σεισμό του 1856. Μόλις λίγαχρόνια πριν είχε επιτραπεί η ανέγερση καινούργιων ναών και ηεπισκευή των παλιότερων με το Αυτοκρατορικό Διάταγμα, το γνω-30