τευχος 59 - Xalkiadakis

ΥΠΕΡ Χ ΑΝΟΙΞΗ 2011 Ιερακάριοιοι Βυζαντινοί ΓερακάρηδεςΜελετώντας τη γλώσσα καισταματώντας σε τοπωνύμια,επώνυμα, ονομασίεςχωριών και οικισμώνμπορούμενα υποψιαστούμετο ρόλο τωνκυνηγετικώνγερακιών στηνΚρήτη κατά τιςπαλαιότερες εποχές, στα βυζαντινά χρόνια καιστην εποχή της Βενετιάς. Ένα χωριό στο Αμάρι ονομάζεταιΓερακάρι. Κι άλλο ένα στο Μονοφάτσι. Μόνο που τοτελευταίο δεν υπάρχει πια. Δεν ξέρομε καν πού ακριβώςβρισκόταν. Ένας οικισμός στην Κίσαμο λέγεται Γερακιανά.Και το επώνυμο Γεράκης δεν είναι άγνωστο στονησί. Αφήνω το ορεινό χωριό Γεράκι της Πεδιάδας, αφούη προέλευση της λέξης μπορεί να είναι απλώς ζωονυμική.Χωριά παλιών γερακάρηδων ή και απόγονοι γερακάρηδωνοι σημερινοί Γεράκηδες. Ιερακάριους τους έλεγαν οιΒυζαντινοί, Γερακάρηδες ακούγονταν στη λαϊκή γλώσσαμέχρι και πρόσφατα.Η πραγματική διάσταση του φαινομένου, όμως, αποκαλύπτεταιμόνο μέσα από τις πηγές. Ο θρηνωδός που είδετην Κρήτη να πέφτει στα χέρια των Τούρκων, χρησιμοποιείδραματικούς τόνους λέγοντας:Ώφου, καημένοι Κρητικοί, και πού ’ναι τ’ άλογα σαςκαι πού ’ναι τα μουλάρια σας και τα λαγωνικά σαςγή πού ’ναι τα γεράκια σας και πού ’ναι οι λογισμοί σας…Τα γεράκια, λοιπόν, ανάμεσα στα είδη που χρησιμοποιείο Μπουνιαλής (αυτός είναι ο ποιητής) ως σύμβολα τηςκρητικής αρχοντιάς. Οι μαρτυρίες, όμως δεν τελειώνουνεδώ. Δεν είναι λίγα τα δικαιοπρακτικά έγγραφα που αναφέρονταισε γεράκια και εκτροφείς. Ακόμη και το δικαίωμανα μαζεύει κάποιος τα μικρά πουλιά από τιςφωλιές των γερακιών που βρίσκονταν σε ξένες ιδιοκτησίεςαναφέρεται σε συμβολαιογραφικές πράξεις.Ένας περιηγητής, ο Γάλλος Bellon, περιγράφει τον τρόπομε τον οποίο κατάφερναν οι Κρητικοί να πιάνουν τα γεράκιακαι να τα εξημερώνουν. Στα Αστερούσια, αυτά ταβουνά που «κλείνουν» την κεντρική Κρήτη από το νότο,είχε γίνει προσοδοφόρο επάγγελμα η πώληση μικρών γερακιώνπου προορίζονταν για εκπαίδευση. Οι κάτοικοιεπιβιβάζονταν στις βάρκες τους και έκαναν βόλτες στοΛιβυκό. Από κει παρατηρούσαν τις απότομες πλαγιές πουκαταλήγουν στη θάλασσα, εντόπιζαν τις φωλιές των γερακιώνκαι τα υπόλοιπα ήταν… εύκολα. Αφού επέστρεφανστο βουνό, έβαζαν μέσα σε μεγάλα καλάθια ταπαιδιά, τα κατέβαζαν στους γκρεμούς και προσπαθούσαννα τα πλησιάσουν κοντά στις φωλιές. Ήταν, καθώς φαίνεται,εξοικειωμένα τα παιδιά με τέτοια επικίνδυνα εγχειρήματαγιατί δεν ήταν λίγες οι φορές που κατάφερναν ναπιάσουν νεοσσούς γερακιών.Γεράκια από την Κρήτη πουλιόντουσαν στις βασιλικές αυλές.◗◗| Η πρώτη γνωριμία... πήγε καλά.39