pobierz - Wydział Nauk Ekonomicznych SGGW w Warszawie

ZESZYTY NAUKOWEPOLITYKI EUROPEJSKIE, FINANSE I MARKETINGNr 4 (53) 2010_________________________________________________________________________________________Piotr Prus,Bogdan M. WawrzyniakZmiany zasad przyznawania rent strukturalnychoraz ich skutkiChanges in structural payments granting and their resultsPrzedmiotem analizy były działania związane z rentami strukturalnymi, które realizowanow dwóch okresach tj. PROW na lata 2004-2006 oraz PROW 2007-2013. Działanie było jednymz instrumentów łagodzącym skutki przemian agrarnych na obszarach wiejskich i zapewnienia źródładochodów osobom rezygnującym z prowadzenia towarowej produkcji rolniczej. Skutkować to miałopoprawieniem rentowności rolnictwa, jakości życia na obszarach wiejskich oraz zmniejszeniembezrobocia wśród młodych rolników. W latach 2004-2006 osiągnięto liczbę beneficjentów napoziomie 53,4 tys. osób, przy czym zapisano 10 letni okres korzystania z emerytury i waloryzacjęświadczeń. Średnia wysokość renty strukturalnej wyniosła 1 572 zł.W latach 2007-2013 wobec zaostrzenia kryteriów przyznawania rent i ograniczeniaprzyszłym beneficjentów dostępu do tego świadczenia, liczba przyznanych rent strukturalnych spadłado 17,1 tys. W 2010 r. w wyniku realokacji środków unijnych będzie można rozpisać dodatkowynabór na przyznanie 6 tys. rent strukturalnych. Przy obliczaniu wysokości rent strukturalnychzrezygnowano ze wskaźnikowego obliczania rent i przejścia na system kwotowy wyrażony w złotych.Podstawową wysokość pomocy określono na poziomie 1013 zł. Ograniczenie zakresu realizacjiprogramu rent strukturalnych skutkować będzie obniżeniem tempa przemian agrarnych.WstępW strategii rozwoju obszarów wiejskich ważne miejsce zajmują przemianyagrarne, które zachodzą pod wpływem różnych czynników. Kształtowanie strukturygospodarstw rolnych odbywa się dzięki regulacyjnej i kontrolnej funkcji państwa, woparciu o powoływane w tym celu specjalne agencje, względnie organy administracyjnelub dzięki autonomicznej decyzji właściciela gospodarstwa rolnego. Poprzez określonąpolitykę strukturalną wyrażany jest stosunek państwa do wsi i rolnictwa oraz ustalonyjest kształt stosunków ekonomiczno-społecznych w rolnictwie. Polityka agrarnakształtuje relacje między rolnictwem a innymi działami gospodarki narodowej, aponadto kształtuje charakter produkcji, jej poziom, czy strukturę podziału.Jedną z dróg prowadzących do kształtowania poprawnych relacji w ramachstruktury gospodarstw rolnych upatrywano w systemie wsparcia bezpośredniego,powstającego dzięki rentom strukturalnym. Charakter rent strukturalnych byłregulowany z mocy ustawy (2001 r.), względnie w ramach programów rozwojuobszarów wiejskich. Płaszczyznę odniesienia stanowiła ustawa o kształtowaniu ustrojurolnego (2003 r.), która zmierzała do poprawy ustroju rolnego, a jednocześniewskazywała na konieczność przeciwdziałania nadmiernej koncentracji użytków rolnych.Nowe regulacje prawne miały na celu ułatwiać poprawę struktury agrarnej, którastanowiła jeden z podstawowych czynników decydujących o pozycji konkurencyjnejpolskiego rolnictwa w stosunku do rolnictwa innych krajów europejskich.181