Strategija razvoja nauke u BiH 2010.- 2015. - Univerzitet u Zenici

zasnovani prvenstveno na primjeni domaćeg raspoloživog i novostvorenog znanja, kao i bržegtransfera i primjene svjetskih naučnih dostignuća. Naravno sve ovo uz maksimalno korištenjedomaćih kadrovskih potencijala čineći sve napore da isti postanu ključni faktori razvoja BiH. Našeklasične tehnologije, pa čak i tradicionalne tehnologije (zanati) nipošto ne predstavljaju pri tome,nazadovanje u razvoju. Iste je potrebno inovirati i oplemeniti u smislu smanjenja potrošnjematerijala, energije i živog ljudskog rada. U narednom periodu rekonstrukcije i razvoja industrijeBiH, bazna i primjenjena istraživanja, razvoj tehnologija i sve druge prateće aktivnosti trebaju bitifokusirani na slijedeća područja: proizvodnju i distribuciju električne energije prvenstvenoprmovirajući povećanje proizvodnje iz energetski obnovljivih resursa (energija vjetra, sunca, vode,geotermalna energija i dr.), informacionu i komunikacionu industriju posebno u sektoru usluga,poljoprivrednu i prehrambenu industriju sa posebnim naglaskom na organsku proizvodnju, zdravuhranu i brendiranje proizvodnje određenih sorti i regiona, drvno-preređivačku industriju sanaglaskom na većoj finalizaciji i radu u malim serijama, rudarstvo sa potpuno novim okolnostimavećih ulaganja u sigurnost eksploatacije, metalurgiju, metalopreradu i mašinsku industriju,farmaciju, hemijsku i petrohemijsku industriju. Prioritetni poslovi koji ovo trebaju da prate su:definiranje naučno-tehnološke politike i strategije na svim nivoima u BiH, rekonstrukcija iizgradnja naučno-tehnološke i istraživačko-razvojne infrastrukture (tehno-parkovi, centri izvrsnosti,laboratorije, oprema i materijali), kooperacija u zemlji, regiji i internacionalnim partnerima,umrežavanje naučno-tehnoloških institucija, investiranje u edukaciju i izgradnja ljudskih resursa.Svakako u svim razvojnim planovima i strategijama treba maksimalno paziti da se ispoštujuprincipi projektovanja, izgradnje i rada sistema na osnovama ekološke održivosti sistema jer i BiHkao dio globalnog svijeta mora svojim djelovanjem i konkretnim akcijama pokazati da želiekonomski i ekološki održiv razvoj.Pravilo je da privredna kretanja i ekonomska politika u privredi jedne zemlje nalaze odrazau razvoju nauke i tehnologije, odnosno da privrednu nerazvijenost prati i nerazvijenost nauke.Postulat je da se preko savremenih tehnologija stiže do nacionalnog bogatstva, a ne obrnuto. Toistovremeno potvrđuje da se socijalni problemi nekog društva, a pogotovo našeg, ne mogu uspješnoriješavati socijalnom nego razvojnom politikom. Uvažavajući taj širi društveno-ekonomski iopćecivilizacijski okvir i nezadovoljavajuće stanje u naučnoistraživačkom i tehnološkom sektoru uBiH, neophodno je da se i savremena politika naučno-tehnološkog razvoja i razvoja društva ucjelini zasniva na osnovnom opredjeljenju da naučnoistraživački rad treba da ima znatno većiutjecaj na našu privredu 13 .Direkcija za ekonomsko planiranje (DEP) Vijeća ministara BiH (DEP) objavila je "Plansrednjoročne razvojne strategije BiH" (2004-2007.godina) koji je jednim dijelom posvećen iindustrijskom razvoju zemlje, ali nažalost, naučno i tehnološko istraživanje nije apostrofirano štogovori da ova oblast nije prepoznata s aspekta razvoja zemlje. To se nije desilo ni kod većinedosadašnjih procesa privatizacije u okviru kojih nije vođeno računa da se očuva tehnički kapitalindustrijskih kompanija i uvjeti iste s naučnotehnološkim istraživanjima. Objektivno, u mnogimslučajevima privatizacije velikih sistema to se nije ni moglo uraditi. U Strategiji razvoja BiH zaperiod 2010 – 2015.godina koja je u proceduri izrade (CDS) se planira analiza značaja nauke iistraživanja, razvoja tehnologije i povećanja inovativnosti kao uvjeta za dostizanja konkurentnostisrednje razvijenih zemalja13 Fuad Turalić, Vinko Bogdan „Nauka i tehnologija u privredi BiH“, Međunarodni poslovni forum "Perspektive",Tuzla , 200538