Strategija razvoja nauke u BiH 2010.- 2015. - Univerzitet u Zenici

· Podsticati strateško partnerstvo univerziteta, javnih i privatnih instituta i privrednogsektora kroz osnivanje naučno-tehnoloških parkova.· Podsticati osnivanje inovacionih organizacija (razvojno proizvodnih centara,istraživačko razvojnih centara, inovacionih centara).· Podsticati osnivanje agencija za komercijalizaciju naučnih istraživanja s ciljempovezivanja naučnih i privrednih subjekata, te pribavljanje finansijske i pravnepodrške radi snažnijeg uključivanja nauke u tržište proizvoda i usluga.· Podsticati profilisanje univerziteta u skladu s potrebama uravnoteženogregionalnog razvoja zemlje.· Omogućiti kroz zakonsku regulativu da naučni radnici mogu osnivati privatnefirme bazirane na znanju koje nisu u suprotnosti sa njihovim angažmanom nauniverzitetima (tzv. spin-off i spin-out firme koje profesori najčešće osnivaju sasvojim diplomantima/magistrantima kao rezultat zajedničke saradnje)(14) Unapređivanje materijalne osnove nauke, izvora finansiranja i raspodjelesredstavaPreporuke· Postepeno povećavati izdvajanja za istraživanje s ciljem da se 2015. godinedostigne nivo izdvajanja za naučnoistraživačku djelatnost na 1% bruto domaćegproizvoda. To je nivo kome su se već danas približili naši susjedi Hrvatska i Srbija.Sigurno je da će većina članica EU, možda i sve, za nauku 2015. izdvajati oko 3%.Realna je procjena da BiH u periodu do 2015. godine može da ostvari dinamikurasta bruto domaćeg proizvoda od najmanje 5%. čime bi se izdvajanjem od 1%bruto proizvoda osiguralo skoro 178 miliona €. Po sadašnjim cijenama. moglo bi sefinansirati oko 4.500 zaposlenih sa oko 3.000 istraživača.· Podsticati odgovarajuće organe na nivou regija. gradova i općina da iz svojihbudžeta sufinansiraju projekte i druge programe koji se finansiraju iz državnog ilientitetskih budžetskih sredstava, ili da finansiraju sopstvene projekte, programe istudije.· Zakonskim i organizacijskim reformama stvoriti pretpostavke za postepenopovećanje ulaganja poslovnog sektora u naučnoistraživačku djelatnost s ciljem da2015. godine poslovni sektor ulaže oko 33% umjesto sadašnjih 10-15%.· Poreskim olakšicama stimulirati donacije a univerzitete sa trezorskog sistema rada.koji je u velikoj mjeri kočnica razvoja nauke i istraživanja. transformisati nafinansiranje putem fonda za visoko obrazovanje i nauku, kakva je praksa u većinizemalja EU. Univerziteti pored nastavno-naučne imaju i naučnoistraživačku irazvojnu funkciju u društvu i ne mogu nikako biti tretirani isto kao osnovno isrednje obrazovanje.· Uvesti sredstva posebnih namjena u sva resorna ministarstva za prioritetneprivredne djelatnosti, a za podršku razvojnim istraživanjima i inovacijama ipodršku osnivanju istraživačko razvojnih centara (npr. mogući model je modelpodsticajnih sredstava za razvoj poljoprivrede u RS za jačanje kapaciteta naučnih ivisokoškolskih institucija u oblasti poljoprivrednih nauka i sredstava zasufinansiranje NID iz sredstava opće korisnih funkcija šuma).· U raspodjeli raspoloživih sredstava državnog sektora za naučnoistraživačkudjelatnost postepeno povećavati ulaganja u naučnoistraživačke institucije uposlovnom sektoru s ciljem da se do 2015. godine odnos ulaganja u istraživanja uposlovnom sektoru prema ulaganjima u istraživanja u državnom sektoru bude oko40:60%. umjesto sadašnjeg odnosa 15:85%.· Pojačati mehanizme evaluacije projekata posebno onih sa dužim vremenomizvođenja kao i većim finansijskim izdvajanjima (bazna istraživanja i sl.).67