6. BUXHETI I STRATEGJISËMe një mesatare prej 5.80% të shpenzimeve publike <strong>në</strong> arsim (skenari bazik), Kosovado të ishte <strong>në</strong> nivelin e <strong>për</strong>qindjes së shpenzimeve publike të vendeve si Franca,Lituania, Polonia, Austria, por <strong>në</strong>n nivelin e vendeve nordike – Suedia – 7.3%,Finlanda - 6.2%, Norvegjia – 7%, Danimarka – 8.5%. Megjithatë, kur merret parasyshfakti se Kosova ka BPV-<strong>në</strong> më të ulët <strong>në</strong> Evropë, një <strong>për</strong>qindje të madhe të popullatëssë moshës së re dhe një shkallë të lartë të varfërisë, kjo <strong>për</strong>qindje e shpenzimeve <strong>për</strong>arsim mund të jetë e pamjaftueshme <strong>për</strong> të <strong>për</strong>krahur një zhvillim të qëndrueshëmnjerëzor. Përveç kësaj, gjithnjë duhet pasur parasysh se shpenzimet publike <strong>për</strong> arsim<strong>në</strong> Kosovë nuk mbuloj<strong>në</strong> disa prej shpenzimeve që normalisht mbulohen <strong>në</strong> vendet eBE-së.Nga të dy skenarët është evidente se viti 2008 është viti i kthesës, kur duhet të fillojënjë investim afatgjatë <strong>për</strong> <strong>zhvillimin</strong> e <strong>arsimit</strong> <strong>në</strong> Kosovë, prandaj vendimet kryesoreduhet të merren <strong>në</strong> vitin <strong>2007</strong>.Tabela vijuese jep një pasqyrë të shpenzimeve publike <strong>për</strong> arsimin <strong>parauniversitar</strong> si<strong>për</strong>qindje e BPV-së. Është ky një tregues relevant <strong>për</strong> Strategji<strong>në</strong> e ArsimitParauniversitar, sepse jep mundësi krahasimi me vendet e tjera të botës.Tabela 14. Shpenzimet publike <strong>për</strong> arsimin <strong>parauniversitar</strong> si <strong>për</strong>qindje e BPV-së sipasviteveNga të dhënat e Komisionit Evropian 9 vërehet se mesatarja e shpenzimeve të vendevetë BE-së <strong>për</strong> arsimin <strong>parauniversitar</strong> <strong>në</strong> vitin 2001 ka qe<strong>në</strong> 4%, ku është <strong>për</strong>fshirë edheedukimi parashkollor. Përqindja e shpenzimeve publike <strong>për</strong> arsim <strong>parauniversitar</strong> dallonprej një vendi <strong>në</strong> tjetrin. Përderisa Danimarka shpenzon 5.8% të BPV-së <strong>për</strong> arsim<strong>parauniversitar</strong>, projeksionet tona ja<strong>në</strong> <strong>në</strong> nivelin e shpenzimeve që bëj<strong>në</strong> vendet siBelgjika, Lituania, Polonia, por mbi nivelin e a<strong>në</strong>tareve të reja të BE-së si Bullgaria– 3% dhe Rumania – 2.6%.9Key Data on Education in Europe 2005, European Comission, f. 16798
6. BUXHETI I STRATEGJISËMe gjithë faktin se <strong>në</strong> disa vende ka vështirësi që këto shpenzime të zbërthehen sipasniveleve të <strong>arsimit</strong> <strong>parauniversitar</strong> (ISCED 0-4), konstatohet se arsimi i mesëm shpenzonprej 34-63% të mjeteve publike të dedikuara <strong>për</strong> arsim.Duke u bazuar <strong>në</strong> projeksionet demografike të SPZHK-së, Kosova <strong>në</strong> vitin 2012 do t’iketë rreth 2,250,000 banorë (shtimi vjetor prej 1.8%), ndërsa statistikat e <strong>arsimit</strong>parashohin një numër prej 400,000 nxë<strong>në</strong>sish <strong>në</strong> nivelin e <strong>arsimit</strong> fillor dhe të mesëm(ISCED 1-4). Tabela vijuese reflekton shpenzimet mesatare publike <strong>për</strong> kokë nxë<strong>në</strong>si<strong>në</strong> arsimin <strong>parauniversitar</strong> si shumë <strong>në</strong> EUR dhe si <strong>për</strong>qindje e BPV-së <strong>për</strong> kokëbanori.Tabela 15. Mesatarja e shpenzimeve publike <strong>për</strong> kokë nxë<strong>në</strong>si <strong>në</strong> arsimin fillor dhe tëmesëmSipas këtyre projeksioneve shpenzimet publike <strong>për</strong> kokë nxë<strong>në</strong>si <strong>në</strong> Kosovë si<strong>për</strong>qindje e BPV-së <strong>për</strong> kokë banori <strong>në</strong> vitin <strong>2007</strong> do të ishin <strong>në</strong> nivelin e mesatares sëvendeve të Bashkimit Evropian - 23% 10 , ndërsa <strong>në</strong> vitet pasuese kjo <strong>për</strong>qindje do tërritej. Megjithatë, rritja e <strong>për</strong>qindjes nuk rezulton edhe me një rritje sinjifikante të shumavetë parave publike që shpenzohen <strong>për</strong> kokë nxë<strong>në</strong>si – pritet që të jetë një mesatareprej rreth 310 EUR <strong>për</strong> kokë nxë<strong>në</strong>si.10Key Data on Education in Europe 2005, European Comission, f. 17399