metody, formy i programy kształcenia - E-mentor

e-edukacja w krajuczy mozaikę, aż po zupełnie egzotyczne metody,jak np. drukowanie wzoru jadalnymi barwnikami nawyrobach cukierniczych.Możliwości kreatywnych zastosowańZależnie od grupy słuchaczy, z jakimi pracujenauczyciel, oraz dostępności mobilnych urządzeńz funkcją rozpoznawania kodów QR możliwe jestwykreowanie wielu interesujących scenariuszy użyciakodów w praktyce dydaktycznej. Kluczem do odkryciadodatkowego potencjału jest dostrzeżenie właśnieowego materialnego charakteru kodów. Dzięki niemukody matrycowe przestają być zaledwie łączami internetowymi,a zyskują zupełnie nową rolę namacalnychartefaktów.Taką rolę pełnią kody QR w autorskim eksperymencieprowadzonym w semestrze zimowym rokuakademickiego 2012/2013. Doświadczenie to dotyczywspomnianego wcześniej problemu nagradzaniaaktywnych studentów w trakcie zajęć. Do tego celuużywane są papierowe kupony – „punkty reputacji”– zawierające kody QR kierujące do specjalnie w tymcelu przygotowanej aplikacji internetowej. Każdykod prowadzi do unikalnego, losowego i praktycznieniemożliwego do odgadnięcia adresu. Wygenerowanezawczasu w odpowiedniej liczbie kupony są wręczaneosobom zasługującym na wyróżnienie, przy czym niejest istotne, czy dzieje się to w warunkach dostępu dointernetu lub skanera QR ani czy nauczyciel pamięta,komu wręczył kupon.Aby wykorzystać kupon, student musi odczytaćjego kod – posiadanie własnego smartfonu wcalenie jest konieczne, można użyć zwykłego komputeraz kamerą internetową, a nawet urządzenia udostępnionegona chwilę przez inną osobę. Strona WWW, doktórej prowadzi kod, zawiera formularz pozwalającytrwale i nieodwracalnie związać kupon z danymi studenta.Taka rejestracja zajmuje kilka sekund i możeodbyć się w dowolnym czasie. Sam kupon nie tracijednak przydatności, bowiem po zarejestrowaniu tensam kod QR powoduje wyświetlenie zbiorczej listywszystkich kuponów przypisanych do tej samej osoby.Dzięki temu zebrane w ciągu semestru kupony funkcjonująrównocześnie w obu domenach – materialneji wirtualnej: ich kolekcja stanowi namacalny dowódreputacji studenta (przydatny zwłaszcza w razie awariisystemu), a każdy z osobna dostarcza takiego samegodowodu w postaci elektronicznej (co z kolei jest przydatnew razie zagubienia części kuponów).Wstępne obserwacje wskazują, że zaproponowanysystem spotyka się z zainteresowaniem ze stronystudentów, wzbudzając ciekawość i w pewien sposóbuatrakcyjniając typowe mechanizmy oceniania.Autor planuje również dalszą rozbudowę aplikacjio osobny rodzaj kuponów, które studenci moglibysami wręczać tym osobom z grupy, które cieszą sięwysoką reputacją.Warto dodać, że kupony reputacji nie muszą miećcharakteru technicznego wydruku – mogą posiadaćatrakcyjną formę, dostosowaną do grupy słuchaczy,przybierając na przykład postać kolekcji żetonów, figurekczy elementów układanki, zgodną z zainteresowaniamimłodszych uczniów. Jedynym ograniczeniemjest wyobraźnia i budżet nauczyciela.Innym zastosowaniem kodów QR, łączącym materialnynośnik treści z systemem elektronicznym, jestpodpisywanie prac egzaminacyjnych i opracowańpowstających w trakcie ewaluacji efektów kształcenia(autor testuje aktualnie w praktyce równieżten scenariusz użycia). Każdy student może łatwowydrukować arkusz papieru ze spersonalizowanymkodem i zabrać go na egzamin, by następnie napisaćna nim treść swojej pracy. Dzięki temu zbędne stająsię podpisy i ograniczone zostaje ryzyko sugerowaniasię przez oceniającego tożsamością ucznia. Odkodowaniepodpisu równocześnie transformuje go dopostaci cyfrowej i umożliwia dalsze przetwarzanie jużw tej domenie. Ciążące dotąd na nauczycielu zadaniesortowania i wyszukiwania danych czy przenoszeniaich do wersji elektronicznej przejmuje na siebie mobilnykomputer.Powyższy przykład wykorzystuje fakt, iż kod QRnie musi być wcale łączem WWW. Zdaniem autorabłędne przekonanie, że kody matrycowe są tylkoadresami witryn internetowych, stanowi barierę ichwdrażania w praktyce dydaktycznej. Kody te mogązawierać dane kontaktowe, gotowe wiadomości SMS,współrzędne geolokalizacyjne, terminy kalendarzabądź zwykły tekst. Daje to szerokie możliwości ichużycia, od prostego uzupełnienia przekazywanychtreści po stymulowanie aktywności zespołowych.Przykłady interesujących zastosowań to:• kod QR umieszczony na eksponacie zoologicznym,prowadzący do filmu obrazującegożywego osobnika w jego środowisku;• kod QR dołączony do mapki historycznej, zawierającywspółrzędne tego samego miejsca nawspółczesnej mapie satelitarnej;• kod QR załączony do informacji o planowanymsprawdzianie, pozwalający błyskawicznie dodaćprzypomnienie w kalendarzu smartfonu;• umieszczony na przeznaczonej do pomiarupróbce laboratoryjnej kod QR z oczekiwanymwynikiem;• kod QR dołączony do treści zadania, zawierającydodatkowe objaśnienia, wskazówki lub rozwiązanie;• kod QR z łączem do internetowego generatoraliczb losowych jako metoda rzetelnego i jawnegolosowania pytań lub zadań;• quiz ułożony tak, by zaczernienie pól na arkuszuodpowiedzi utworzyło prawidłowy kod QRpotwierdzający poprawność rozwiązania;• kod QR z łączem do audiodeskrypcji dla osóbniewidomych lub słabowidzących umieszczonyprzy eksponacie muzeum;• językowa gra dydaktyczna wykorzystująca kodyQR jako tłumaczenia wybranych słów i fraz;• zespołowa gra miejska obejmująca odnalezieniei połączenie kilku fragmentów kodu QR zawierającegodalsze instrukcje.34 e-mentor nr 1 (48)