metody, formy i programy kształcenia - E-mentor

e-biznesnaruszenie regulaminu 26 . Podobna sytuacja ma miejscew sektorze aukcji internetowych. Pionierem jest tuAllegro, naśladowcą serwis aukcyjny Świstak. Świstakzapewnia swoim użytkownikom pewną kompatybilnośćz Allegro, stwarzając możliwość importowaniaaukcji z tego serwisu 27 . Allegro natomiast nie oferujemożliwości importowania aukcji z serwisów konkurencyjnych.Istotą efektów sieciowych, zarówno jednostronnych,jak i wielostronnych, jest wzrost wartości dlaklienta, wynikający ze wzrostu liczby klientów (użytkowników).Firmy działające na rynkach wielostronnychpowinny zatem dążyć do zdobycia jak największejliczby użytkowników, gdyż zwiększenie wartości dlaklienta przyczynia się do umocnienia pozycji konkurencyjnejfirmy. Warto jednak pamiętać, że wzrostliczby użytkowników czy nawet przywództwo rynkowewynikające z największej ich liczby niekoniecznie gwarantujesukces w dłuższym okresie. Tezę o wyższościprzywództwa rynkowego (najwyższa liczba użytkowników)nad przywództwem jakościowym (najwyższajakość produktu) w sektorach, w których występująefekty sieciowe, zakwestionowali G.J. Tellis, E. Yini R. Niraj. Z ich badań wynika, że zarówno liczba użytkowników,jak i jakość determinują przyszłe udziaływ rynku, przy czym wpływ jakości jest silniejszy 28 . Cowięcej, badacze stwierdzili, że zmiana lidera na rynkunastępuje zazwyczaj rok lub dwa lata po zmianie liderajakościowego. Wnioski ze wspomnianych badań świadcząo tym, że pozycja konkurencyjna firmy nie możeopierać się jedynie na wykorzystaniu efektu sieciowego.Strategie zmierzające do szybkiego zbudowaniasieci klientów, a następnie powolnego podwyższaniajakości, obarczone są bowiem dużym ryzykiem.Zasadne wydaje się pytanie o granice korzyściwynikających z efektu usieciowienia. Podobnie jakma to miejsce w przypadku efektów skali, wystąpićmogą niekorzystne zjawiska związane z efektem usieciowienia.Dołączenie kolejnych użytkowników możepowodować nie zwiększenie wartości dla klienta, leczwręcz jej zmniejszenie. Dzieje się tak m.in. w sytuacji,gdy pojawiają się problemy techniczne związane z niedostosowanieminfrastruktury do nagłego przyrostudużej liczby użytkowników. Mogą również występowaćograniczenia natury psychologicznej. Klienci niezawsze dążą do jak największego wyboru. Jest onprzydatny w przypadku chęci dokonania zakupu tzw.produktu poszukiwanego (search good) – czyli takiego,do którego oceny wystarczą podstawowe informacje(np. biletu lotniczego) – lub zakupu wybranegouprzednio modelu produktu homogenicznego (np.telewizora). Wówczas klienci, korzystając z serwisuaukcyjnego lub porównywarki cen i stosując dwa kryteria– cenę i reputację – mogą wybrać odpowiedniegodostawcę. Sytuacja wygląda inaczej, w przypadku gdyposzukiwane wartości nie są wyrażane w wartościachliczbowych umożliwiających sporządzenie rankingu,a ich nośnikami są tzw. dobra doświadczane (experiencegoods), czyli takie, których jakość można ocenić pokonsumpcji. Wówczas przyrost liczby użytkownikówi związana z tym liczba ofert niekoniecznie powodująwzrost korzyści dla klienta. Ma on bowiem szerszywybór, z którym wiąże się konieczność poniesieniakosztów transakcyjnych, np. w postaci czasochłonnejanalizy ofert i komunikacji.Do problemu tego nawiązują H. Hałaburda i M. J. Piskorskiw tekście When Does a Platform Create Value byLimiting Choice? 29 Zauważają oni, że platformy posiadającemniejszą liczbę użytkowników nie tylko utrzymująsię na rynku przez dłuższy okres, ale również czasamipobierają od klientów wyższe opłaty niż platformyo większej liczbie użytkowników. Dochodzimy zatemdo paradoksu polegającego na tym, że w internecie,a więc przestrzeni, gdzie informacja jest niezwyklełatwo dostępna, firmy posiadające mniejszą liczbęużytkowników – a więc zgodnie z istotą efektu sieciowegooferujące niższą wartość dla klienta – pobierająwyższe opłaty od klientów niż firmy oferujące wyższąwartość. H. Hałaburda i M.J. Piskorski tłumaczą tozjawisko, wprowadzając pojęcie heterogenicznościużytkowników – dzieląc ich na szukających szerszegolub węższego wyboru (high vs low outsided option).Zdaniem badaczy część klientów będzie preferowałaplatformy oferujące mniejszy wybór, gdyż związanejest to z mniejszym nasileniem konkurencji pomiędzyklientami z jednej grupy lub ułatwia szybkie zawarcietransakcji. W konsekwencji platforma taka może przyciągaćklientów gotowych uiścić wyższe opłaty za dostępdo mniejszej liczby klientów z komplementarnejgrupy. Jako przykład firmy działającej według tej zasadywspomnieni autorzy podają portal eHarmony, reklamującysię jako serwis dla osób szukających poważnychzwiązków, w tym chcących zawrzeć małżeństwo.W przeciwieństwie do innych serwisów randkowych,eHarmony nie oferuje możliwości przeglądania profili,lecz na bazie zgromadzonych informacji przedstawiaużytkownikowi dopasowane do niego osoby. W interpretacjiH. Hałaburdy i M.J. Piskorskiego świadczyć tomoże o adresowaniu oferty do użytkowników nie tylezainteresowanych długotrwałym poznawaniem wielunowych osób, ile pragnących szybko zawrzeć związekmałżeński. Podobnych obserwacji autorzy dokonują narynku nieruchomości. Niektórzy nabywcy korzystająz usług pośredników (mniejszy wybór, wyższe ceny)zamiast samodzielnie przeglądać oferty dostępnena rynku (większy wybór, niższe ceny). R. Casadesus-Masanell i H. Hałaburda kontynuują rozważania dotyczącezwiększania wartości dla klienta, wynikającego26Regulamin korzystania z komunikatora Gadu-Gadu dostępny jest na stronie http://www.gg.pl/prawne/regulamin,[24.01.2013].27Por. http://www.swistak.pl/usluga.php?id=501, [24.01.2013].28G.J. Tellis, E. Yin, R. Niraj, Does Quality Win? Network Effects Versus Quality in High-Tech Markets, „Journal of Marketing Research”2009, t. XLVI.29H. Hałaburda, M.J. Piskorski, Platforms and Limits to Network Effect, Harvard Business School, Working Paper, 10-089, 2011.72 e-mentor nr 1 (48)