MAKALE KULLUĞUMUZU TEST EDEN DEĞER İYİLİK Yunus ÖZDAMAR DİB Basılı Yayınlar Daire Başkanlığı 62 Kur’an-ı Kerim bir hayat kitabıdır. İçerisinde insana, insanlığa hayat veren konular, hükümler yer alır. Dünya hayatında insanı doğruya sevk etmek için bilinmesi gereken konular, Kur’an tarafından çeşitli yönleriyle ele alınır. Ayetlerde farklı yönleriyle ele alınan konulardan biri de, iyiliktir. Birçok ayette, iyiliğin kapsamına nelerin dahil olduğundan bahsedilir. Allah Teala, iyiliği en geniş anlamıyla “Allah’a, ahiret gününe, meleklere, Kitap’a, peygamberlere inanan, O’nun sevgisiyle, yakınlarına, yetimlere, düşkünlere, yolculara, yoksullara ve köleler uğrunda mal veren, namaz kılan, zekât veren ve söz verdiklerinde sözüne vefa gösterenler, zorda, darda ve savaş alanında sabredenlerdir.” 1 şeklinde tarif eder. Bu tanım, iyiliğin genel anlamda iki boyutunu bize özetler: Biri, iman ve itaat ile Allah Teala’nın rızasına uygun kulluğumuz; diğeri ise, ikram ve hasenat ile Rahman’ın kullarına yönelik davranışlarımız. Başka bir ifadeyle, Allah Teala’ya yaptığımız kulluk hususundaki sadâkatimiz, diğeri ise O’nun kullarına, her çeşidiyle yansıtabildiğimiz iyilikler. Ayetin vurgu yaptığı iyilik, Hz. Adem’den Hz. Muhammed’e (s.a.s) kadar gelen bütün pey- 1 Bakara, 2/177. gamberlerin öncelikli tavsiyelerini ihtiva eder. Kur’an ayrıca kıssalar yoluyla insanların Allah Teala’dan gelen iyilik öğretisini daha kolay anlamaları için sık sık bu tavsiyelere atıfta bulunur. Bunu Peygamber ve diğer âbide şahsiyetlerin yaşadıkları üzerinden anlatırken, onların iyiliği hayatlarına ne şekilde tatbik ettiklerini, ona hangi boyutuyla sahip çıktıklarını izah eder. İyilikle ilgili bir hadisinde Allah Resûlü (s.a.s), “Her iyilik/güzel iş sadakadır.” 2 buyurur. Efendimiz (s.a.s) bu sözüyle, sadaka kavramına iyilik çerçevesinde geniş bir anlam yükler. Öyle ki, Allah Resulü, iyiliğin bir türü olan sadaka vermeyi, “Vücuttaki bütün eklemler için her gün sadaka vermek gerekir. Bineğine binmek isteyen kişiye yardım etmek veya eşyasını bineğine yüklemek sadakadır. Güzel söz ve namaza giderken atılan her adım sadakadır. Yol göstermek sadakadır.” 3 şeklinde çeşitlendirir. Kur’an ayetlerine iyilik hakkındaki bu hadiste yer alan tarif üzerinden baktığımızda, iyiliğin bazı Peygamberlerin veya âbide şahsiyetlerin hayatlarında nasıl karşılık bulduğunu daha açık bir halde görürüz. Bazen halis bir niyet, bazen 2 Buhari, Edeb,33. 3 Buhârî, Cihâd, 72.
TÜRKİYE DİYANET VAKFI İYİLİK BÜLTENİ OCAK - MART 2015