KADARE VEPRA POETIKE

VEPRA POETIKE
të sillte shijen e lirisë, të drejtpeshimit. Le të marrim poemën
Rugëve të Moskës. Kjo poemë sjell energjinë e një qyteti të madh,
atmosferën e një jete të çliruar nga ngushtësirat, rrugicat e Ballkanit,
të Gjirokastrës, sjell marramendjen e lumtur në një metropol pa anë
e fund dhe të një dashurie pa fund e fillim, një shumësi dashurish,
shlirje e ndërrim, lënie përgjysmë e rifillim; një klimë dashurie, rinie
dhe qyteti. Dhe, dhe… një përkohësi e kithët që i nëpërshkon të
gjitha: le të gëzojmë! Gaudiamus igitur, juventus est (të gëzojmë, sa
jemi të rinj), siç thoshte latini.
Këtu, në qytetet tona, sa të shihnin me një vajzë, opinioni, prindi,
sekretari i partisë të kapnin për zverku dhe të thoshin: martohu.
Në kombinatet dhe në aksionet, në kantieret e ndërtimit të
hidrocentraleve dhe të hekurudhave të atëhershme kishte plasur një
dashni e një shpëlarësi fare pa timon e pa frena, por që mbulohej e fshihej
me shamitë e kuqe dhe me S-të e kuqe, shenjat e sulmuesve socialistë
dhe aksionistë. Ndërkohë, në librat e gazetat e ditës ne ende lexonim një
poezi libreske psherëtimash (ah, o sy të bukur), një poezi betimesh për
dashuri të përjetshme. Në këtë klimë, Kadareja i pari do të shkruante:
Ndarja erdhi,
Po iki larg prej teje.
Asgjë e jashtëzakonshme,
Veç ndonjë natë
Gishtat e dikujt do pleksen në flokët e tu
Me të largëtit gishtat e mi, me kilometra të gjatë.
“Edhe kur kujtesa”, (1961)
Ajo që mbetet për t’u thënë e për t’u rithënë është habia se si
erdhën në liri këto poezi të kohës së diktaturës. Pse ato ende janë po
aq të freskëta sa dhe pesëdhjetë vjet më parë, në kohët kur u shkruan?
*
xxi