Dədə Qorqud kitabı (Vatikan nüsxəsi)....
Kitabda “Dədə Qorqud dastanı”nın Vatikan nüsxəsi öz əksini tapır. Vatikan nüsxəsi İtaliyanın Vatikan kitabxanasında qorunan, XVI əsrin birinci yarısında üzü köçürülən, bir müqəddimə və altı boydan ibarət olan nüsxədir. “Hekayəti-Oğuz-nameyi-Qazan bəg və ğəyri” adlanan bu nüsxə ilk dəfə olaraq əski əlifbadan müasir əlifbaya çevrilərək, Azərbaycan oxucusuna təqdim edilir. Abidəni transliterasiya edən, ön söz, qeydlər və şərhlərin müəllifi filologiya elmləri doktoru, professor Tərlan Quliyev, Elmi redaktoru filologiya elmləri doktoru, professor Füzuli Bayat, naşiri filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Şəmil Sadiqdir.
Kitabda “Dədə Qorqud dastanı”nın Vatikan nüsxəsi öz əksini tapır. Vatikan nüsxəsi İtaliyanın Vatikan kitabxanasında qorunan, XVI əsrin birinci yarısında üzü köçürülən, bir müqəddimə və altı boydan ibarət olan nüsxədir. “Hekayəti-Oğuz-nameyi-Qazan bəg və ğəyri” adlanan bu nüsxə ilk dəfə olaraq əski əlifbadan müasir əlifbaya çevrilərək, Azərbaycan oxucusuna təqdim edilir.
Abidəni transliterasiya edən, ön söz, qeydlər və şərhlərin müəllifi filologiya elmləri doktoru, professor Tərlan Quliyev, Elmi redaktoru filologiya elmləri doktoru, professor Füzuli Bayat, naşiri filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Şəmil Sadiqdir.
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong> <strong>kitabı</strong><br />
10<br />
<strong>Vatikan</strong> <strong>nüsxəsi</strong><br />
tayfasının başçısı olduğunu və bu tayfaların Qalın Oğuz içində<br />
mövcud olduğunu deyə bilərik. Və eyni zamanda, bu informasiyalardan,<br />
hətta, bu tayfaların və bütövlükdə Qalın Oğuzun əhalisinin<br />
sayını da güman etmək olar. Çünki «bin qövm başları, bin Bəgdiz<br />
başları» dedikdə ən azı min nəsil, qohum-əqraba, ailə nəzərdə tutulur.<br />
Buradan da istər Dügərin, istərsə də Əmənin başçılıq etdiyi tayfaların<br />
kiçik tayfalar deyil, öz ətrafında minlərlə insanı birləşdirən tayfalar<br />
olduğu məlum olur.<br />
«<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong> <strong>kitabı</strong>»nda bu məlumatları oxuyarkən istər-istəməz<br />
Mahmnud Kaşğarinin verdiyi bir məlumat da yada düşür. Belə<br />
ki, Mahmud Kaşğari 22 Oğuz boyunu sadaladıqdan sonra, yazır:<br />
«...Bu saydığım boylar kökdür. Bu kökdən bir sıra oymaqlar çıxmışdır.<br />
Onları söyləmədim, sözü qısa kəsdim». Bu mənada, yuxarıdakı<br />
cümlələrə bir daha nəzər saldıqda, bu tayfaların neçə-neçə oymaqlardan<br />
ibarət olduğunu güman etmək olar. Bizə elə gəlir ki, həm boylara,<br />
həm oymaqlara aid belə nümunələri dastanı vərəqləməklə yenə<br />
də tapmaq mümkündür...<br />
Eyni zamanda, biz «Qazılıq qoca oğlu Yegnək» boyunda üç<br />
yerdə «24 sancaq bəgi» ifadəsinə, sonuncu – «İç Oğuza Taş Oğuz asi<br />
olub Beyrək öldügi» boyunda isə üç yerdə «Üç oq, Boz oq» ifadələrinə<br />
rast gəlirik. Deməli, «<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong>» qəhrəmanlarının sonralar<br />
Kaşğaridə, Fəzlullah Rəşidəddində, Əbülqazi xanda görəcəyimiz 22-<br />
24 Oğuz tayfalarından, Oğuzları əsasən iki yerə bölən «Üç oq, Boz<br />
oq» bölgülərindən xəbərləri vardır. Çünki, bizcə, ən azından «<strong>Dədə</strong><br />
<strong>Qorqud</strong> <strong>kitabı</strong>»nda rast gəldiyimiz «24 sancaq bəgi» ifadəsi təqribən<br />
24 Oğuz tayfası, boyu bölgüsünə uyğun gəlir. Amma maraqlısı burasındadır<br />
ki, «<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong> <strong>kitabı</strong>»nda istər Dügər, Bəgdüz tayfaları,<br />
istərsə də «24 sancaq bəgi» və «Üç oq, Boz oq» ifadələri çox adi<br />
şəkildə deyilir və sakitcə üstündən keçilir. Və dediyimiz kimi, Qalın<br />
Oğuz əsasən iki yerə, İç Oğuz və Taş Oğuz deyə bölgülərə ayrılır.<br />
Sonda isə Taş Oğuz İç Oğuza asi olduqdan sonra məğlub olarkən, Taş<br />
Oğuz bəgləri bir-bir Qazanın əlini öpərək, İç Oğuza tabe olurlar.
Change language