Dədə Qorqud kitabı (Vatikan nüsxəsi)....
Kitabda “Dədə Qorqud dastanı”nın Vatikan nüsxəsi öz əksini tapır. Vatikan nüsxəsi İtaliyanın Vatikan kitabxanasında qorunan, XVI əsrin birinci yarısında üzü köçürülən, bir müqəddimə və altı boydan ibarət olan nüsxədir. “Hekayəti-Oğuz-nameyi-Qazan bəg və ğəyri” adlanan bu nüsxə ilk dəfə olaraq əski əlifbadan müasir əlifbaya çevrilərək, Azərbaycan oxucusuna təqdim edilir. Abidəni transliterasiya edən, ön söz, qeydlər və şərhlərin müəllifi filologiya elmləri doktoru, professor Tərlan Quliyev, Elmi redaktoru filologiya elmləri doktoru, professor Füzuli Bayat, naşiri filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Şəmil Sadiqdir.
Kitabda “Dədə Qorqud dastanı”nın Vatikan nüsxəsi öz əksini tapır. Vatikan nüsxəsi İtaliyanın Vatikan kitabxanasında qorunan, XVI əsrin birinci yarısında üzü köçürülən, bir müqəddimə və altı boydan ibarət olan nüsxədir. “Hekayəti-Oğuz-nameyi-Qazan bəg və ğəyri” adlanan bu nüsxə ilk dəfə olaraq əski əlifbadan müasir əlifbaya çevrilərək, Azərbaycan oxucusuna təqdim edilir.
Abidəni transliterasiya edən, ön söz, qeydlər və şərhlərin müəllifi filologiya elmləri doktoru, professor Tərlan Quliyev, Elmi redaktoru filologiya elmləri doktoru, professor Füzuli Bayat, naşiri filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Şəmil Sadiqdir.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong> <strong>kitabı</strong><br />
<strong>Vatikan</strong> <strong>nüsxəsi</strong><br />
oğlancuq ilə sərxoş olup, yaturlar» – dedi». Beləliklə, gördüyümüz<br />
kimi dastanda artıq Qalın Oğuz dövləti əhalisi başdan-başa Oğuzlardan<br />
ibarət olan və düşmənin də qəbul etdiyi Alban dövlətidir. Bizə<br />
elə gəlir ki, bu məqamda yeni yaranan Alpan-Alban dövləti də öz<br />
adını məhz alp-igid-ər sözündən alır.<br />
Burada bir məsələni də xatırlatmaq yerinə düşər. Belə ki, biz bir<br />
qədər yuxarıda «Kitab»ın əlyazması üzərində «Kitabı-<strong>Dədə</strong>m <strong>Qorqud</strong><br />
ala-lisani-taifeyi-Oğuzan» yazıldığını söyləmiş və onun tərcüməsinin<br />
aşağıdakı şəkildə olduğunu demişdik: «Oğuzlar tayfasının dilində<br />
<strong>Dədə</strong>m <strong>Qorqud</strong>un <strong>kitabı</strong>». Bu cümlədəki «Oğuzlar» sözünü oxuduqda<br />
istər-istəməz qədim yunan tarixçisi Strabonun Albaniyadan<br />
bəhs edərkən onun əhalisinin 26 dildə danışdığını söylədiyi fakt yada<br />
düşür. Belə ki, Qalın Oğuz içində mövcud olan 24 sancağın, tayfanın<br />
hər birinin ən azı min nəfərdən ibarət olduğunu, hər tayfanın da<br />
Mahmud Kaşğari demişkən özünəməxsus ləhcəsi, dili olduğunu<br />
nəzərə alsaq, Strabonun bəlkə də hərəsi bir ləhcədə danışan Oğuz<br />
tayfalarını nəzərdə tutduğunu da güman etmək olar.<br />
Beləliklə, «<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong> <strong>kitabı</strong>»na bütövlükdə nəzər saldıqda,<br />
bu əsərin mahiyyətindən, məğzindən, onun Azərbaycanda ən qədim<br />
zamanlardan, ən geci Hun dövründən yaşayan Oğuzlardan, bu Oğuzların<br />
həyat tərzlərindən, məişət şəraitlərindən, onların qəhrəmanlıqlarından,<br />
sevgilərindən, dünyagörüşlərindən bəhs edən, heç bir əfsanəyə,<br />
mifə bürünmədən, onları çox real şəkildə əks elətdirən və eyni<br />
zamanda, bu Oğuzların tayfa ittifaqından yeni bir mərhələyə, daha<br />
yüksək mərhələyə, dövlət quruculuğu mərhələsinə qədəm qoyduqları<br />
dövründən bəhs edən bir əsər olduğunu görürük. Bu mənada, «<strong>Dədə</strong><br />
<strong>Qorqud</strong> <strong>kitabı</strong>» Alban abidəsi, Alban dövründə Azərbaycan Oğuzlarının<br />
ortaya qoyduqları əsərdir. Bizə elə gəlir ki, bu əsər tarix baxımından<br />
hələ ki, məlum olan ən qədim Oğuzlardan bəhs edən əsər,<br />
həm də, eyni zamanda, ən qədim bədii Oğuz abidəsidir. «<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong><br />
<strong>kitabı</strong>», həmçinin, ən qədim «Oğuznamə» və sonralar yaranan<br />
12
Change language