Dədə Qorqud kitabı (Vatikan nüsxəsi)....
Kitabda “Dədə Qorqud dastanı”nın Vatikan nüsxəsi öz əksini tapır. Vatikan nüsxəsi İtaliyanın Vatikan kitabxanasında qorunan, XVI əsrin birinci yarısında üzü köçürülən, bir müqəddimə və altı boydan ibarət olan nüsxədir. “Hekayəti-Oğuz-nameyi-Qazan bəg və ğəyri” adlanan bu nüsxə ilk dəfə olaraq əski əlifbadan müasir əlifbaya çevrilərək, Azərbaycan oxucusuna təqdim edilir. Abidəni transliterasiya edən, ön söz, qeydlər və şərhlərin müəllifi filologiya elmləri doktoru, professor Tərlan Quliyev, Elmi redaktoru filologiya elmləri doktoru, professor Füzuli Bayat, naşiri filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Şəmil Sadiqdir.
Kitabda “Dədə Qorqud dastanı”nın Vatikan nüsxəsi öz əksini tapır. Vatikan nüsxəsi İtaliyanın Vatikan kitabxanasında qorunan, XVI əsrin birinci yarısında üzü köçürülən, bir müqəddimə və altı boydan ibarət olan nüsxədir. “Hekayəti-Oğuz-nameyi-Qazan bəg və ğəyri” adlanan bu nüsxə ilk dəfə olaraq əski əlifbadan müasir əlifbaya çevrilərək, Azərbaycan oxucusuna təqdim edilir.
Abidəni transliterasiya edən, ön söz, qeydlər və şərhlərin müəllifi filologiya elmləri doktoru, professor Tərlan Quliyev, Elmi redaktoru filologiya elmləri doktoru, professor Füzuli Bayat, naşiri filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Şəmil Sadiqdir.
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong> <strong>kitabı</strong><br />
7<br />
<strong>Vatikan</strong> <strong>nüsxəsi</strong><br />
Lakin eramızın X-XI əsrlərindən etibarən, vəziyyət bir qədər dəyişir.<br />
Səlcuq dövlətinin meydana gəlməsilə Oğuzların tarix səhnəsinə<br />
böyük qüvvə ilə çıxmaları nəticəsində, artıq Oğuzlar haqqında birbirinin<br />
ardınca daha çox məlumatlar verilməyə, əsərlər yazılmağa<br />
başlanılır. Belə ki, bu məlumatların başında ilk növbədə Mahmud<br />
Kaşğarinin «Divanü lüğat-it türk» və Fəzlullah Rəşidəddinin «Came<br />
ət-təvarix» əsərlərində verdikləri bilgilər dayanır. Daha sonralar, Osmanlı,<br />
Qaraqoyunlu, Ağqoyunlu dövlətlərinin yaranması nəticəsində<br />
Oğuzların-Türkmanların intibaha yaxın bir hal yaşamaları ilə bağlı<br />
olaraq, bir-birinin ardınca «Oğuznamə»lər meydana çıxır ki, bunlar<br />
da əsasən, demək olar ki, XVII əsrdə Əbülqazi Bahadır xanın qələmə<br />
aldığı «Şəcəreyi-tərakimə» əsəri ilə tamamlanır. Bütün bu əsərlərə -<br />
bəzilərinin üzərində «Oğuznamə», bəzilərinin üzərində isə «Oğuznamə»<br />
yazılmayan əsərlərin hər birinə baxsaq, bu əsərlərin heç birinin<br />
əslində dastan olmayıb, müəyyən mənada tarix kitabları, Oğuzların,<br />
türklərin soy köklərindən, mifoloji düşüncələrindən, tarixi şəxsiyyətlərindən,<br />
şəcərələrindən, hərbi yürüşlərindən bəhs edən əsərlər olduğunu<br />
görərik. Bu mənada, bu əsərlər əsas etibarilə Oğuzların tarixlərini,<br />
onların keçmişlərini əks etdirdikləri üçün, həqiqətən də, «Oğuznamə»<br />
adını daşımağa tamamilə layiqdirlər. Lakin yenə də Oğuzların<br />
intibah dövründə, təqribən, XV-XVI əsrlərdə sonuncu dəfə üzü köçürülən,<br />
Oğuzların həyatından, məişətindən, qəhrəmanlıqlarından, sevgilərindən,<br />
dünyagörüşlərindən bəhs edən «<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong> <strong>kitabı</strong>» da<br />
«Oğuznamə»dirmi?<br />
Diqqətlə baxdıqda hələ yazıya alındığı zaman, bəzi boyları<br />
«Oğuznamə» adlandırılan «<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong> <strong>kitabı</strong>» ilə XI-XVII əsrlərdə<br />
meydana çıxmış «Oğuznamə»lər arasında müəyyən fərqlərin olduğunu<br />
görürük. Belə ki, XI-XVII əsrlərdə qələmə alınan «Oğuznamə»-<br />
lərdə Oğuzların tarixi kökləri, onların görkəmli şəxsiyyətləri, dinimifoloji<br />
düşüncələri haqqında bilavasitə əsər yazmaq qarşıya bir məqsəd<br />
kimi qoyulursa, «<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong> <strong>kitabı</strong>»nda biz bu məqsədi görmürük.<br />
«<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong> dastanları» sadəcə olaraq, Oğuzların müəyyən
Change language