Dədə Qorqud kitabı (Vatikan nüsxəsi)....
Kitabda “Dədə Qorqud dastanı”nın Vatikan nüsxəsi öz əksini tapır. Vatikan nüsxəsi İtaliyanın Vatikan kitabxanasında qorunan, XVI əsrin birinci yarısında üzü köçürülən, bir müqəddimə və altı boydan ibarət olan nüsxədir. “Hekayəti-Oğuz-nameyi-Qazan bəg və ğəyri” adlanan bu nüsxə ilk dəfə olaraq əski əlifbadan müasir əlifbaya çevrilərək, Azərbaycan oxucusuna təqdim edilir. Abidəni transliterasiya edən, ön söz, qeydlər və şərhlərin müəllifi filologiya elmləri doktoru, professor Tərlan Quliyev, Elmi redaktoru filologiya elmləri doktoru, professor Füzuli Bayat, naşiri filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Şəmil Sadiqdir.
Kitabda “Dədə Qorqud dastanı”nın Vatikan nüsxəsi öz əksini tapır. Vatikan nüsxəsi İtaliyanın Vatikan kitabxanasında qorunan, XVI əsrin birinci yarısında üzü köçürülən, bir müqəddimə və altı boydan ibarət olan nüsxədir. “Hekayəti-Oğuz-nameyi-Qazan bəg və ğəyri” adlanan bu nüsxə ilk dəfə olaraq əski əlifbadan müasir əlifbaya çevrilərək, Azərbaycan oxucusuna təqdim edilir.
Abidəni transliterasiya edən, ön söz, qeydlər və şərhlərin müəllifi filologiya elmləri doktoru, professor Tərlan Quliyev, Elmi redaktoru filologiya elmləri doktoru, professor Füzuli Bayat, naşiri filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Şəmil Sadiqdir.
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong> <strong>kitabı</strong><br />
13<br />
<strong>Vatikan</strong> <strong>nüsxəsi</strong><br />
bütün «Oğuznamə»lərin başında duran və onların yaranmasında bilavasitə<br />
iştirak edən «Oğuznamə»dir.<br />
Lakin əvvəldə də qeyd etdiyimiz kimi, «Kitab»ı XI-XVII əsrlərdə<br />
meydana çıxan «Oğuznamə»lərlə eyniləşdirmək də olmaz.<br />
Çünki bir dəfə yuxarıda söylədiyimiz kimi, XI-XVII əsrlərdə meydana<br />
çıxan «Oğuznamə»lərdə qoyulan məqsədlər «Kitab»ın qarşısında<br />
qoyulmur. «Kitab»da dediyimiz kimi, sadəcə olaraq, Alban Oğuzlarının<br />
həyatı, sevgisi, məişəti təsvir olunur. Bu əsərin məhz XV-XVI<br />
əsrlərdə meydana çıxmasının səbəbi isə, XV-XVI əsrlərdə, dediyimiz<br />
kimi, yeni Oğuzların, Səlcuq Oğuzlarının intibah dövrü ilə əlaqədardır.<br />
Çünki məhz bu dövrdə yeni Oğuzlar öz tarixlərinə, öz köklərinə<br />
bir daha qayıtmaq istəmiş, öz şanlı tarixlərini bütün Şərq xalqlarına<br />
bildirməyə çalışmışlar. Və bu anda təbii ki, Əbu Bəkr Tehraninin<br />
«Kitabi-Diyarbəkiriyyə», Dəvadarinin «Dürər üt-tican», Ətayinin<br />
«Leyli və Məcnun» poemalarından və başqa əsərlərdən anlaşıldığı<br />
kimi, xalq arasında məlum olan, lakin islamın, islam mədəniyyətinin,<br />
islam təfəkkürünün gəlişi ilə bir qədər arxa plana keçmiş «<strong>Dədə</strong><br />
<strong>Qorqud</strong> <strong>kitabı</strong>» yenidən ehya tapmış və XI-XVII əsrlərdə meydana<br />
çıxan «Oğuznamə»lərdən birinə çevrilmişdir. Diqqətlə baxsaq, əslində<br />
«<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong> <strong>kitabı</strong>»nın o «Oğuznamə»lərlə bir o qədər də<br />
əlaqəsi yoxdur. Sadəcə olaraq, yeni «Oğuznamə»lər yaranan dövrdə<br />
«<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong> <strong>kitabı</strong>»nın ortaya çıxması, yeni Oğuzlar üçün, Səlcuq<br />
Oğuzları üçün öz dədə-babalarını şanlı bir tarixə bağlamaq nöqteyinəzərindən<br />
sanki göydəndüşmə bir əsər olmuş və onlar da bu əsərdən<br />
lazımınca istifadə etmişlər. Və istər Osmanlı, istər Ağqoyunlu, istərsə<br />
də Qaraqoyunlu dövlətlərinin Oğuzları Alban dövrü Oğuzlarını<br />
unutduqları və öz tarixlərini Orta Asiyayla, Türküstanla bağladıqları<br />
üçün, bu məqamda, «<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong> <strong>kitabı</strong>»nı sonuncu dəfə köçürüb,<br />
ortaya çıxarıb, eyni zamanda onu «Oğuznamə» kimi təqdim edərkən,<br />
«Kitaba» «Türküstanın dirəyi», «Amid soyunun aslanı» və s. Türküstanla<br />
bağlı ifadələr, anlayışlar əlavə etmişlər. Və həmçinin, bu<br />
əsəri mütləq «Oğuznamə» kimi görmək istədikləri üçün, bəzi boyların
Change language