Dədə Qorqud kitabı (Vatikan nüsxəsi)....
Kitabda “Dədə Qorqud dastanı”nın Vatikan nüsxəsi öz əksini tapır. Vatikan nüsxəsi İtaliyanın Vatikan kitabxanasında qorunan, XVI əsrin birinci yarısında üzü köçürülən, bir müqəddimə və altı boydan ibarət olan nüsxədir. “Hekayəti-Oğuz-nameyi-Qazan bəg və ğəyri” adlanan bu nüsxə ilk dəfə olaraq əski əlifbadan müasir əlifbaya çevrilərək, Azərbaycan oxucusuna təqdim edilir. Abidəni transliterasiya edən, ön söz, qeydlər və şərhlərin müəllifi filologiya elmləri doktoru, professor Tərlan Quliyev, Elmi redaktoru filologiya elmləri doktoru, professor Füzuli Bayat, naşiri filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Şəmil Sadiqdir.
Kitabda “Dədə Qorqud dastanı”nın Vatikan nüsxəsi öz əksini tapır. Vatikan nüsxəsi İtaliyanın Vatikan kitabxanasında qorunan, XVI əsrin birinci yarısında üzü köçürülən, bir müqəddimə və altı boydan ibarət olan nüsxədir. “Hekayəti-Oğuz-nameyi-Qazan bəg və ğəyri” adlanan bu nüsxə ilk dəfə olaraq əski əlifbadan müasir əlifbaya çevrilərək, Azərbaycan oxucusuna təqdim edilir.
Abidəni transliterasiya edən, ön söz, qeydlər və şərhlərin müəllifi filologiya elmləri doktoru, professor Tərlan Quliyev, Elmi redaktoru filologiya elmləri doktoru, professor Füzuli Bayat, naşiri filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Şəmil Sadiqdir.
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong> <strong>kitabı</strong><br />
15<br />
<strong>Vatikan</strong> <strong>nüsxəsi</strong><br />
təşəkkül dövrünə təsadüf etdiyini söyləmişdik. Həqiqətən də, dastana<br />
baxdıqda, orada artıq Qalın Oğuz dövlətinin Alban dövlətinə çevrildiyinin<br />
şahidi oluruq. Alban dövlətinin tarixi də təqribən məlumdur:<br />
eradan əvvəl I minilliyin ortalarından, yenə də bizim eranın I minilliyinin<br />
ortalarına qədər. Və dastandan da anlaşıldığına görə, dastanın<br />
bütün qəhrəmanları Oğuzlardır. Oğuzlar haqqında isə məlumatlar ilk<br />
növbədə daha çox Orxon-Yenisey abidələri ilə bağlıdır. Məlum olduğu<br />
kimi, Orxon-Yenisey abidələrində Oğuz tayfalarının bir<br />
neçəsinin adı çəkilir. Bu məqamda, hər bir türkoloqu ilk növbədə bir<br />
sual düşündürür: «<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong>» Oğuzları ilə «Orxon-Yenisey»<br />
Oğuzlarının əlaqəsi varmı? Əgər varsa, bu əlaqələr nə zamandan<br />
başlayıb?<br />
Bu suallara cavab axtararkən, təbii ki, biz ilk növbədə «<strong>Dədə</strong><br />
<strong>Qorqud</strong>» Oğuzlarından, müasir Azərbaycanda yaşayan Oğuzlardan<br />
bəhs edən tarixi əsərə - «Kitabi-<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong> dastanı»na söykənməliyik<br />
və söykənirik də. Belə ki, «<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong> dastan»ında adı çəkilən<br />
Oğuzlar hansı coğrafi koordinatlarda yaşayırlar və bu koordinatların<br />
içində İç oğuz və Taş Oğuz haralardır, hansı ərazilərdir? Qeyd edək<br />
ki, bu suala cavab vermək həm asandır, həm də çətin. Asandır ona<br />
görə ki, nə qədər mübahisəli olsa da, dastanda Oğuz yurdunun koordinatları<br />
təxminən məlumdur. Çətindir ona görə ki, bəzi tədqiqatçılar<br />
bu təxminiliyi öz tədqiqatları ilə daha da qəlizləşdirirlər. Bu mənada,<br />
bu koordinatların qəlizliyindən danışarkən, qeyd edək ki, türk tədqiqatçıları<br />
Oğuz yurdunun, əsasən, Anadoluda, Azərbaycan tədqiqatçıları<br />
isə Azərbaycanda yerləşdiyini bildirirlər. Biz isə mübahisələrin<br />
mahiyyətini, tarixini bir daha xatırlatmadan, «Kitabi-<strong>Dədə</strong> <strong>Qorqud</strong>»<br />
dastanlarında təsvir olunan Oğuz yurdunun, əsasən, tarixi Azərbaycan<br />
torpaqlarında mövcud olduğunu bildirmək istəyirik. Bəri başdan onu<br />
da deyək ki, bizcə, dastanda təsvir olunan Qalın Oğuzun ərazisi, onun<br />
coğrafi koordinatları, əsasən, bugünkü Ermənistan, Naxçıvan, Qarabağ<br />
torpaqları və onlardan bir qədər aşağı və yuxarıdakı əraziləri –<br />
başqa sözlə desək, Dəmirqapı Dərbənddən, Gürcüstandan, Gəncədən,
Change language