Tenisklub nr 120

❪
cholog Albert Bandura wyró˝nił
ich szeÊç:
a) własne działania uwieƒczone
sukcesem,
b) doÊwiadczenia zast´pcze
(modelowanie),
c) perswazje słowne,
d) wykorzystanie wyobra˝eƒ,
e) odczucia fizjologiczne,
f) emocje.
W tym artykule przyjrzymy
si´ pierwszym trzem wymienionym
êródłom, jak równie˝
zaproponujemy mo˝liwe (lecz
nie jedyne) sposoby budowania
przekonania o własnej skutecznoÊci
w obr´bie danego
êródła. Warto jednak pami´taç,
aby – korzystajàc
z tych sposobów –
uwzgl´dniç ka˝de z sze-
Êciu êródeł.
Wiem, że potrafię;
już to robiłem!
– własne działania
uwieńczone sukcesem
Im wi´cej sytuacji, które realnie postrzegane
sà przez zawodnika jako
sukces, na który zapracował, tym
wi´ksze jest przekonanie o własnej
skutecznoÊci. Wyobraêmy sobie tenisist´,
który popełnił podwójny błàd serwisowy,
co dało przeciwnikowi szans´ na przełamanie
go w gemie. JeÊli zawodnik
mierzył si´ ju˝ z takà sytuacjà w przeszłoÊci
i poradził sobie z nià, zwi´ksza
si´ jego pewnoÊç równie˝ w tym momencie
meczu.
Jednym z prostych sposobów do zastosowania
jest umo˝liwienie zawodnikowi
odniesienia ,,sukcesu” na koniec
treningu w taki sposób, ˝eby wyszedł
z przeÊwiadczeniem, ˝e mimo pracy,
jaka jest przed nim, ju˝ nabył cenne
umiej´tnoÊci, które mogà pomóc mu
skutecznie graç. ,,Sukces” oznacza tu
poprawnie wykonane działanie dajàce
satysfakcj´ (szczególnie jeÊli podczas
treningu nie szło gładko).
Kolejnà z mo˝liwoÊci, by zwi´kszyç
liczb´ działaƒ zakoƒczonych przez zawodnika
sukcesem, jest zastanowienie
si´ nad odpowiednià strategià w doborze
partnerów sparingowych. Chodzi
o zachowanie równowagi, aby zawodnik
nie tylko rywalizował z tenisistami,
którzy przewy˝szajà go umiej´tnoÊciami,
ale od czasu do czasu
„O mistrzach nie Êwiadczy
liczba zwyci´stw, lecz sposób,
w jaki wychodzà z kryzysów”
– Serena Williams
rozgrywał
równie˝
mecze, w których
ma zdecydowanie wi´kszà
szans´ na zwyci´stwo.
Ciekawym narz´dziem treningu
mentalnego w obr´bie omawianego
êródła mo˝e byç „dzienniczek małych
sukcesów”. Zawodnik zapisuje sobie
w nim te sytuacje meczowe lub treningowe,
w których był szczególnie
zadowolony ze swojego wykonania
(konkretne zagranie, decyzja, reakcja).
Warto tutaj pami´taç o istotnej roli
trenera, który tak˝e mo˝e zadbaç o ten
aspekt, cz´Êciej podkreÊlajàc poprawnie
wykonane akcje przez zawodnika
(równie˝ treningowo), zamiast koncentrowaç
si´ na korygowaniu bł´dów.
Skoro on potrafi, to ja też!
– doświadczenia zastępcze
(modelowanie)
Kiedy zawodnik spostrzega, ˝e osoba
w jakiÊ sposób do niego podobna
(pod wzgl´dem wieku, płci, stylu gry
itp.) dobrze sobie radzi w okreÊlonych
okolicznoÊciach, mo˝e zyskaç przekonanie,
˝e równie˝ on jest w stanie nauczyç
si´ tej umiej´tnoÊci bàdê stawiç
czoła danej sytuacji. PrzypuÊçmy,
˝e trafił w turnieju
na wysoko rozstawionego
tenisist´,
z którym nigdy wcze-
Êniej si´ nie mierzył.
Wie natomiast, ˝e
jego kolega z teamu
o podobnych umiej´tnoÊciach
technicznych
i sprawnoÊci fizycznej
podjàł z tym
rywalem wyrównanà
walk´. W taki sposób
zawodnik mo˝e przyjàç,
˝e równie˝ jest w stanie zagraç
co najmniej równie dobrze
jak jego kolega.
DoÊwiadczenia innej osoby zostajà
niejako przyj´te jako własne i wpływajà
na przekonanie o własnej skutecznoÊci.
Wa˝ne, aby podkreÊliç, ˝e nie chodzi
tu o porównywanie danego zawodnika
z innymi, ale o nauk´ z cudzych pozytywnych
doÊwiadczeƒ w celu budowania
przekonania, ˝e ja te˝ tak mog´.
Pomimo faktu, ˝e tenis nale˝y do
sportów indywidualnych, warto, aby
zawodnik brał tak˝e udział w treningach
grupowych. Daje to ogromnà
przestrzeƒ do wzajemnej obserwacji
i inspiracji – im wi´cej takich do-
Êwiadczeƒ, tym szerszy repertuar zachowaƒ
potencjalnie dost´pnych danemu
zawodnikowi. W sytuacji meczowej
takie doÊwiadczenia mogà okazaç
si´ znaczàce.
Nie jest niczym nowym metoda polegajàca
na wielokrotnym prezentowaniu
zawodnikowi przez trenera odpowiedniej
techniki bàdê zagrania – czyli
modelowanie. Wa˝ne, aby podkreÊlaç
wtedy kluczowe w danym wykonaniu
elementy (np. uło˝enie łokcia, bioder).
Przydatne mo˝e byç zach´canie zawodnika
do werbalnego okreÊlenia
kolejnoÊci wykonywanych ruchów danej
techniki, na przykład serwisu.
Innym sposobem modelowania zachowaƒ
jest uwa˝ne oglàdanie meczów
6 (120) 2019 | TENISklub | 61