สามหอไตร เล่มที่ 1 : หอไตรวัดระฆังโฆสิตาราม
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
สารจากอุปนายกสมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมป์<br />
ประธิานกรรมาธิิการอนุรักษ์์ศิลปสถาปัตยกรรม ด้านสถาปัตยกรรมไทยประเพณี<br />
จากจุดเริ่มต้น ... “โครงการบูรณปฏิิสังขรณ์หอพระไตรปิฎกวัดระฆััง<br />
โฆสิิตารามวรมหาวิหาร” ซึ่งถือเป็นก้าวแรกของการดำเนินการด้านการอนุรักษ์<br />
มรดกทางสถาปัตยกรรมของสมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์<br />
ที่พิจารณาเห็นว่าได้มีการรื้อถอนโบราณสถาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งใน<br />
วัดวาอารามกันมากขึ้นจนเหลือกำลังที่ทางราชการจะดูแลรักษาให้ทั่วถึงได้<br />
แต่เพียงฝ่่ายเดียว กลายเป็นที่มาของคณะกรรมาธิการอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรม<br />
ของสมาคมสถาปนิกสยามฯ ในวันนี้ สมาคมสถาปนิกสยามฯ ก็ได้มีการ<br />
ดำเนินการในรูปแบบต่างๆ ทั้งการรณรงค์ นำเสนอความคิดเห็น ประชาสัมพันธ์<br />
และให้รางวัลอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่นเพื่อเป็นการให้กำลังใจ<br />
ในทุกกระบวนการของการอนุรักษ์มรดกทางสถาปัตยกรรมเรื่อยมา<br />
สี่สิบปีผ่านไป... จึงได้เกิดโครงการอนุรักษ์สถาปัตยกรรมอย่างเป็น<br />
รูปธรรมขึ้นอีกครั้ง โดยมุ่งให้เป็นการนำเสนอบทบาทของวิชาชีพสถาปนิก<br />
ต่อสังคม ตามแนวคิดที่ว่า “สถาปนิกไทย มีหน้าทีอนุรักษ์์และสืบสาน<br />
สถาปัตยกรรมไทย” ได้มีการแต่งตั้ง “คณะกรรมาธิการอนุรักษ์ศิลป<br />
สถาปัตยกรรม ด้านสถาปัตยกรรมไทยประเพณี” ขึ้นเป็นพิเศษให้ที่มีหน้าที่<br />
ดูแลงานสถาปัตยกรรมไทยประเพณีโดยตรง และมีเป้าหมายให้สมาชิก<br />
ของสมาคมฯ และสาธารณชนมีส่วนร่วมในด้านต่างๆ ของการอนุรักษ์<br />
สถาปัตยกรรมไทยให้มากที่สุด เกิดเป็นโครงการ “อาษ์า อาสา สถาปัตยกรรมไทย”<br />
และนำมีการทำงานร่วมกันใน “โครงการอนุรักษ์หอพระไตรปิฎกวัดเทพธิดา<br />
รามวรวิหาร” เป็นโครงการแรก เพื่อทำการบูรณะให้ถูกต้องครบถ้วนตาม<br />
ขั้นตอนของการอนุรักษ์ ให้เป็นตัวอย่างของอาคารที่มีการอนุรักษ์อย่างถูกต้อง<br />
และมุ่งหวังให้ผู้ประกอบวิชาชีพสถาปนิกได้มีส่วนร่วมในการบำเพ็ญ<br />
ประโยชน์ในครั้งนี้ ผ่านกระบวนการการเรียนรู้วิธีการในการทำแบบอนุรักษ์<br />
และการคุมงานอนุรักษ์ จากการลงมือปฏิิบัติจริง ด้วยเหตุผลที่โครงการนี้<br />
มีการแสดงออกอย่างเด่นชัดของการสนับสนุนของสาธารณชนจากทุก<br />
ภาคส่วนของสังคมไทย ฝ่่ายสงฆ์์ และชุมชนโดยรอบวัด เป็นแบบอย่างของ<br />
การใช้เทคนิคช่างและวัสดุตามประเพณีดั้งเดิม สมกับคุณค่าความสำคัญของ<br />
ความเป็นพระอารามหลวง ในกระบวนการการอนุรักษ์ยังได้มีการค้นคว้า<br />
ศึกษาวิจัย และมีการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องตลอดโครงการทำให้ทำให้ได้รับ<br />
รางวัล UNESCO Asia-Pacific Heritage Award ใน พ.ศ. ๒๕๕๔<br />
ล่าสุด ... หลังจากความสำเร็จที่ได้รับ สมาคมสถาปนิกสยามฯ ได้<br />
เดินหน้าโครงการต่อไปที่วัดอัปสรสวรรค์วรวิหาร ในการจัดตั้งโครงการ<br />
อนุรักษ์งานสถาปัตยกรรมไทยประเพณีอย่างต่อเนื่องซึ่งก็บังเอิญว่าเป็น<br />
อาคารหอพระไตรปิฎกอีกครั้ง โดยครั้งนี้เป็นอาคารไม้ทั้งหลังที่ตั้งอยู่กลาง<br />
สระน้ำ นอกจากความงามทางสถาปัตยกรรมที่จะได้บันทึกและนำไปสู่<br />
การบูรณะ การศึกษาเทคนิคเชิงช่างและวัสดุที่แตกต่างไปจากโครงการแรก<br />
ก็เป็นสิ่งที่ได้นำมาใช้ในการพิจารณาเลือกสถานที่ในการทำโครงการนี้ นับจาก<br />
จุดเริ่มต้นก็รวมได้<strong>สามหอไตร</strong> อาคารสามหลังที่สร้างขึ้นในพุทธสถานเพื่อใช้<br />
เก็บรักษาพระไตรปิฎกสิ่งสำคัญทางพระพุทธศาสนา และเป็นตัวแทนของ<br />
ผลงานสถาปัตยกรรมไทยที่ทรงคุณค่า<br />
การรวบรวมข้อมูลจัดทำเป็น หนังสือชุด “<strong>สามหอไตร</strong>” จึงถือเป็น<br />
บทสรุปของโครงการอนุรักษ์หอพระไตรปิฎกทั้งสามหลัง และเป็นตัวแทน<br />
ถ่ายทอดเรื่องราวของการดำเนินการอนุรักษ์ของสมาคมสถาปนิกสยาม<br />
ในพระบรมราชูปถัมภ์ นับตั้งแต่ปฐมบทที่วัดระฆัังโฆส ิตาราม มาถึงการ<br />
ฟื้้นฟืู้ขึ้นอีกครั้งที่วัดเทพธิดาราม และการสานต่อมายังวัดอัปสรสวรรค์<br />
เป็นการบอกเล่ากระบวนการอนุรักษ์ และรวบรวมวิธีการดำเนินการอนุรักษ์<br />
หอพระไตรปิฎก ซึ่งมีลักษณะแตกต่างกันทั้งสามหลังเพื่อให้ได้เห็นถึงความ<br />
หลากหลายของรูปแบบสถาปัตยกรรมไทยและในการอนุรักษ์โบราณสถาน<br />
หวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะได้ช่วยให้เป็นการจุดประกายนำไปประยุกต์ใช้ เพื่อ<br />
สานต่อแนวคิดในการอนุรักษ์งานสถาปัตยกรรมไทยที่มีคุณค่าให้คงสืบต่อไป<br />
ดร.วส ุ โปษ์ยะนันทน์<br />
อุุปนายกสมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์<br />
พ.ศ. ๒๕๕๗-๒๕๖๓<br />
ประธานกรรมาธิการอน ุรักษ์์ศิลปสถาปัตยกรรม<br />
ด้้านสถาปัตยกรรมไทยประเพณีี พ.ศ. ๒๕๕๑-๒๕๕๗<br />
หอไตรวััดระฆัังโฆัสิิตาราม<br />
ปฐมบทอาษา อาสา สถาปัตยกรรมไทย<br />
3
Change language