สามหอไตร เล่มที่ 1 : หอไตรวัดระฆังโฆสิตาราม

More documents

Recommendations

Info

อาจารย์นิจกับหอไตรวััดระฆััง จุดเริ่มต้น . . . “สุลักษณ์แนะนำให้ผมอ่านหนังสือเรื่องสาส์นสมเด็จ” นี่คือจุดเริ่มต้น ของอาจารย์นิจ หิญชีระนันทน์ กับหอไตรวัดระฆััง อาจารย์นิจเล่าว่าจากการ อ่านหนังสือสาสน์สมเด็จทำให้รู้ความสำคัญของหอไตรวัดระฆัังว่าหอไตร แห่งนี้คือเรือนที่รัชกาลที่ ๑ นำมาถวายวัด แต่เนื่องจากคนไม่ทราบถึง ความสำคัญของเรือนหลังนี้ จึงมีการใช้งานที่ไม่เหมาะสม เช่น ใช้เป็นกุฏิิ ครัว หรือแม้กระทั่งที่เก็บศพ เมื่อเห็นถึงความสำคัญ แรงบันดาลใจในการอนุรักษ์ เรือนหลังนี้ก็เกิดขึ้น โดยมีผู้ริเริ่มคือ อาจารย์ ส. ศิวลักษณ์ อาจารย์นิจ และอีก บุคคลหนึ่งที่อาจารย์นิจเชิญมาทำงานร่วมกันคือ ดร.สุเมธ ชุมสาย ณ อยุธยา ความเป็นมาของการอนุรักษ์หอไตร การอนุรักษ์หอไตรวัดระฆััง เกิดจาก “คนที่มองทะลุเห็นความสำคัญ ของหอไตร” อาจารย์นิจกล่าวไว้ในเบื้องต้น เมื่อเราสอบถามถึงความเป็นมา ของการริเริ่มอนุรักษ์หอไตรแห่งนี้ อาจกล่าวได้ว่าโครงการอนุรักษ์หอไตร วัดระฆััง เกิดจากการที่มีกลุ่มคนที ่มองเห็นความสำคัญของหอไตรวัดระฆััง เนื่องจากในขณะนั้น หอไตรอยู่ในสภาพเสื่อมโทรม มีค นำชิ้นส่วนของหอไตร ไปทาฟื้้น หรือขโมยชิ้นส่วนที่สวยงามไป การดำเนินการโครงการนี้ “ต้องใช้บารมี” จึงได้มีการเชิญบุคคลสำคัญ หลายๆ ท่านมาเป็นคณะทำงานเริ่มจากการทูลเชิญ หม่อมเจ้ายาใจ จิตรพงศ์ มาเป็นประธาน เชิญอาจารย์เฟื้้อ หริพิทักษ์ และ Mr. Kenedy มาเป็นที่ ปรึกษาทางด้านศิลปะ ท่านผู้หญิงวรุณยุพา สนิทวงศ์ ณ อยุธยา คุณฤทัย ใจจงรัก มาช่วยทำ drawing และหม่อมราชวงศ์รสลิน คัคณางค์ ได้ประทาน พระบรมฉายาลักษณ์ของรัชกาลที่ ๑ ไว้ในหอไตร อาจกล่าวได้ว่าการทำงาน ในครั้งนั้นได้รับความร่วมมือและเต็มไปด้วยบุคคลที่มีคุณค่าสมกับคุณค่า ของหอไตรแห่งนี้ เรื่องเล่าจากการอนุรักษ์หอไตรวัดระฆััง เรื่องเล่าจากการอนุรักษ์หอไตรวัดระฆัังของอาจารย์นิจมีมากมาย ทั้งเรื่องเล่าที่เป็นประสบการณ์ตรงของอาจารย์เอง และเรื่องเล่าจากคนอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง เรื่องแรกที่อาจารย์นิจได้เล่าให้เราฟื้ังคือ พระมหากรุณาธิคุณของ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๙) ที่มีกระแสพระราชดำรัส “ชมเชย” การกระทำครั้งนี้ว่า “เป็นการดำริชอบ” ทั้งยังพระราชทานพร รวมทั้ง พระราชทานเงินก้นถุงสำหรับการบูรณะหอไตรวัดระฆัังอีกด้วย เรื่องต่อมาคือ ข้อสังเกตที่น่าสนใจจากผู้เชี่ยวชาญท่านอื่นๆ เช่น อาจารย์นิจเล่าถึงข้อสังเกตที่อาจารย์ภิญโญ สุวรรณคีรี ได้สันนิษฐานไว้ว่า เดิมหอไตรอาจจะมีเพียงแค่ ๒ หลัง แต่มีการต่อเติมหลังคาตรงกลาง และ ข้อสังเกตที่ ดร.สุเมธได้ตั้งไว้ว่าตอนตั้งเสาอาจไม่ได้นึกถึงความมั่นคงเลย ตั้งเฉยๆ แต่ไม่ได้เป็นอันตรายสามารถปรับได้ และเรื่องสุดท้ายคือ เกร็ดในการอนุรักษ์ที่ได้รับความร่วมมืออย่าง บังเอิญในหลายๆ ครั้ง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องที่ได้ช่างทำกระเบื้องเทพนม แบบโบราณจากชลบุรี เรื่องประตูที่มีปัญหาเรื่องการเสื่อมสภาพจากสภาพ อากาศจึงคิดกันว่า จะทำบานใหม่และเก็บบานเก่าไว้ดู และได้สล่าจากลำพูน มาแกะสลักไม้ ซึ่งทำออกมาได้เหมือนของดั้งเดิม และเรื่องการอนุรักษ์ ลายรดน้ำที่หน้าต่าง ซึ่งอาจารย์เฟื้้อเป็นผู้สังเกตเห็น แต่ในขณะนั้นราคา ทองสูง แต่ก็ด้วยความบังเอิญที่ ดร.สุเมธ รู้จักกับเจ้าหน้าที่ที่บริษัทเชลล์ จึงได้รับสนับสนุนงบประมาณในโอกาสที่บริษัทครบ ๒๐๐ ปี นำไปซื้อทอง มาเพื่อบูรณะหอไตร ความร่วมมือที่เกิดขึ้นอย่างบังเอิญเหล่านี้ อาจารย์นิจ กล่าวว่าเป็นความบังเอิญที่เสมือนมีสายใยมาเชื่อมต่อกัน ทำให้การอนุรักษ์ หอไตร วัดระฆััง สำเร็จลุล่วงไปด้วยดี เรื่องอื่นๆ ช่วงท้ายของโครงการได้มีความคิดเห็นที่ไม่ตรงกันระหว่างหม่อมเจ้า ยาใจกับอาจารย์เฟื้้อ เนื่องจากอาจารย์เฟื้้อท่านได้เคยไปดูที่วังสวนผักกาดแล้ว เห็นว่าเรือนโบราณต้องมีที่ชานพักด้านหน้า แต่หอไตรวัดระฆัังไม่เคยปรากฏิ มาก่อน แต่ก็น่าจะทำ สุดท้ายอาจารย์เฟื้้อท่านจึงลาออก และเซ็นเช็คไว้ จำนวน ๑๐,๐๐๐ บาท ให้มูลนิธิคณะกรรมาธิการอนุรักษ์ฯ <strong>หอไตรวัดระฆังโฆสิตาราม</strong> 47 ปฐมบทอาษา อาสา สถาปัตยกรรมไทย
ต้นแบบของการอนุรักษ์์ทีมาจากควัามร่่วมมือของหลายฝ่าย (ผานบทสัมภาษณ ์ อาจารย์สุลักษณ ์ ศิวร ักษ์์) หากจะถามถึงฟื้ันเฟื้้องสำคัญในการบูรณปฏิิสังขรณ์หอพระไตรปิฎก วัดระฆัังโฆัสิตาราม นอกจากอาจารย์เฟื้้อ หริพิทักษ์แล้ว บุคคลสำคัญอีก ท่านหนึ่งผู้อยู่เบื้องหลังความสำเร็จของการบูรณะหอพระไตรปิฎกในครั้งนั้น ก็คือ “อาจารย์สุลักษณ์ ศิวรักษ์” “สมเด็จกรมพระยานริศฯ ท่านเขียนว่าหอไตรนี้วิเศษอย่างไร แต่ทีนี้ ก็ทางวัดก็ไม่ได้เหลียวแล มีสระที่ขุดรอบหอไตร น้าเหม็นเน่าหมดเลย หอไตรก็ผุพัง” อาจารย์สุลักษณ์เริ่มเล่าถึงจุดเริ่มต้นของการบูรณปฏิิสังขรณ์ หอพระไตรปิฎกว่า เกิดจากพระนิพนธ์ของสมเด็จเจ้าฟื้้ากรมพระยานริศรา นุวัดติวงศ์ที่กล่าวถึงความงดงามและคุณค่าของหอพระไตรปิฎกแห่งนี้ ซึ่งในช่วงเวลานั้น ถูกปล่อยให้ผุพังไปตามกาลเวลา อาจารย์เฟื้้อจึงได้มาขอให้ ท่านช่วยประสานงานกับทางวัดเพื่อดำเนินการบูรณะ เพราะหอพระไตรปิฎก แห่งนี้เป็นศาสนสถานที่มีความสำคัญ และนี่คือจุดเริ่มต้นตัวอย่างงานด้าน การอนุรักษ์ที่เป็นแบบอย่างที่ดีมาจนถึงปัจจุบัน “ก่อนจะถึงจุดนี้ ผมจะเล่าให้ฟื้ัง ตอนนั้นอาจารย์เฟื้้อมาหาผม ผมทำปริทรรศน์เสวนา มีเด็กรุ่นใหม่ประชุมกันที่วัดบวรนิเวศ บริเวณโบสถ์ ร้างวัดรังสีสุทธาวาส ซึ่งภายหลังเป็นส่วนหนึ่งของวัดบวรนิเวศวิหาร อาจารย์เฟื้้อมาหาผมที่นั่น ผมก็ชวนเด็กทั้งหมดข้ามไปวัดระฆััง แต่ก่อนยัง ไม่มีสะพานปิ่นเกล้า ข้ามเรือไป ไปถึงผมก็ชวนเด็กๆ อธิษฐานกัน เด็กจะ เชื่อไม่เชื่อก็แล้วแต่นะ ว่าถ้ามีบุญบารมีเทวดาอารักษ์ ขอให้บูรณปฏิิสังขรณ์ หอไตรให้สำเร็จ ก็เริ่มจากจุดนี้” จากคำบอกเล่าของอาจารย์สุลักษณ์ ที่ตั้งเดิมของหอพระไตรปิฏิก เดิมอยู่กลางน้ำ และทางวัดสร้างเมรุอยู่ข้างๆ หอไตร ทำให้มีการนำโลงศพ มาไว้ที่หอพระไตรปิฎกแห่งนี้ หอพระไตรปิฎกในขณะนั้นจึงอยู่ในสภาพ ทรุดโทรมและสกปรก หลังจากที่อาจารย์เฟื้้อมาขอความช่วยเหลือจาก อาจารย์สุลักษณ์ ท่านจึงได้เข้าพบเจ้าคุณละมุน (รองเจ้าอาวาสในขณะนั้น) เพื่อ ขออนุญาตทำการบูรณปฏิิสังขรณ์หอพระไตรปิฎก พร้อมทั้งได้กราบทูลเชิญ หม่อมเจ้ายาใจ โอรสสมเด็จเจ้าฟื้้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ซึ่งขณะนั้น ดำรงตำแหน่งคณบดีคณะมัณฑณศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร มาเป็นประธาน คณะกรรมการในการอนุรักษ์ “ผมก็ข้ามเรือจากวัดระฆัังมา ตอนนั้นท่านยาใจท่านเป็นคณบดี คณะมัณฑณศิลป์ ผมก็เรียนท่านว่า ฝ่่าบาท ช่วยหน่อยเถอะ ขอกราบเชิญ เป็นประธานบูรณะหอไตร ท่านก็ตอบตกลง ท่านเสด็จมาทางวัดก็ต้อนรับดี” เรื่องราวที่ถ่ายทอดผ่านความทรงจำของบุคคลผู้มีส่วนสำคัญในการ บูรณปฏิิสังขรณ์หอพระไตรปิฎกอย่างอาจารย์สุลักษณ์ ทำให้เห็นภาพที่ ชัดเจนอย่างหนึ่งว่าการดำเนินการบูรณะหอพระไตรปิฎกในครั้งนั้น เกิดจาก ความร่วมมือกันของหลายฝ่่าย เช่น การสนับสนุนงบประมาณในการบูรณะ จากหม่อมหลวงเนื่องพรที่ทำการหล่อพระสมเด็จพุทธาจารย์ และนำเงินที่ ได้มาช่วยในการบูรณปฏิิสังขรณ์ หรืองบประมาณจากบริษัทเชลล์ (ประเทศไทย) จำกัด ซึ่งมีหม่อมราชวงศ์สฤษดิคุณ กิติยากร ดำรงตำแหน่ง ผู้จัดการใหญ่ในขณะนั้น รวมทั้งการร่วมมือทำงานของผู้เชี่ยวชาญในด้าน ต่างๆ เช่น อาจารย์เฟื้้อ หริพิทักษ์ อาจารย์นิจ หิญชีระนันทน์ อาจารย์ สุเมธ ชุมสาย ณ อยุธยา สมาคมสถาปนิกสยามฯ สยามสมาคม มูลนิธิ เสถียรโกเศศ นาคะประทีป ที่ต่างล้วนประสานงานกันเป็นอย่างดีและ 48 <strong>หอไตรวัดระฆังโฆสิตาราม</strong> ปฐมบทอาษา อาสา สถาปัตยกรรมไทย
Page 1 and 2: สามหอไตร เล่
Page 3 and 4: สารจากนายกส
Page 5 and 6: คานำ หอไตรวั
Page 7 and 8: บทนำ เมื่อ พ.
Page 10 and 11: ๑ จุุดเริ่มต
Page 12 and 13: วััดระฆัังโ
Page 14 and 15: หอไตรวัดระฆ
Page 16 and 17: แผนผังแสดงท
Page 20 and 21: คันทวยไม้แก
Page 22 and 23: ซุ้มประตูไม
Page 24 and 25: ภาพพระบรมฉา
Page 26 and 27: ตู้พระธรรมส
Page 28 and 29: ภายในหอไตรว
Page 30 and 31: ภาพจิตรกรรม
Page 36 and 37: การอนุรักษ์
Page 38 and 39: ตู้พระธรรมใ
Page 40 and 41: บทบาทของสมา
Page 42 and 43: ภาพถ่ายเก่า
Page 44 and 45: พระบาทสมเด็
Page 46 and 47: หอไตรวััดระ
Page 50 and 51: ที่สำคัญที่
Page 52: ทางเข้าหอพร
Page 55 and 56: ควัามเป็นมา
Page 57 and 58: (บน) การประชุ
Page 60 and 61: ๓ จุากหอไตรว
Page 62 and 63: การอนุรักษ์
Page 66 and 67: หอไตรวัดเทพ
Page 70 and 71: พิธีรับมอบร
Page 72 and 73: (บน) สภาพของห
Page 74 and 75: หอไตรวััดอั
Page 76 and 77: บรรณานุกรม ก
Page 98 and 99:
หอไตรวััดระ
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
Page 178 and 179:
Page 180 and 181:
Page 182 and 183:
Page 184 and 185:
Page 186 and 187:
Page 188 and 189:
Page 190 and 191:
Page 192 and 193:
Page 194 and 195:
Page 196 and 197:
Page 198 and 199:
Page 200 and 201:
Page 202 and 203:
รายชือกรรมา
Page 204:
หนังสือชุดส
show all

สามหอไตร เล่มที่ 1 : หอไตรวัดระฆังโฆสิตาราม

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?