สามหอไตร เล่มที่ 1 : หอไตรวัดระฆังโฆสิตาราม
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
คานำ<br />
หอไตรวััดระฆัังโฆส ิตาราม ปฐมบทอาษ์า อาสา สถาปัตยกรรมไทย<br />
วัดระฆัังโฆส ิตารามวรมหาวิหาร เป็นพระอารามหลวงชั้นโท ชนิด<br />
วรมหาวิหาร เป็นวัดโบราณแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี เดิมเรียกว่า<br />
วัดบางหว้าใหญ่คู่กับวัดบางหว้าน้อยหรือวัดอมรินทราราม สมเด็จพระเจ้า<br />
ตากสินมหาราชได้ทรงบูรณปฏิิสังขรณ์พร้อมทั้งยกฐานะขึ้นเป็น<br />
พระอารามหลวงตั้งแต่สมัยกรุงธนบุรี ต่อมาในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์<br />
พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟื้้าจุฬาโลกฯ ได้ทรงบูรณปฏิิสังขรณ์ครั้งใหญ่<br />
และได้ขุดพบระฆัังลูกหนึ่งปรากฏมีีเสียงไพเราะกังวานมาก และได้<br />
พระราชทานนามใหม่หลังบูรณะเสร็จเรียบร้อยว่า “วัดระฆัังโฆส ิตาราม”<br />
ภายในวัดยังมีอาคารที่สำคัญมากได้แก่ หอพระไตรปิฎก หรือที่เรียกว่า<br />
“ตำหนักจันทน์” กรมศิลปากรได้ขึ้นทะเบียนไว้เป็นโบราณสถานสำคัญ<br />
ของชาติ ใน พ.ศ. ๒๔๙๒ เดิมเคยเป็นพระตำหนักและหอประทับนั่ง<br />
ของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟื้้าจุฬาโลกมหาราช เมื่อครั้งทรงรับ<br />
ราชการเป็นที่พระราชวรินทร์ในรัชกาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช<br />
ที่โปรดเกล้าฯ ให้รื้อมาถวายวัดเพื่อใช้เป็นหอพระไตรปิฎก<br />
หอพระไตรปิฎกหลังนี้ได้ชำรุดทรุดโทรมลงโดยลำดับ แม้ว่าทาง<br />
วัดและกรมศิลปากรจะได้พยายามบูรณปฏิิสังขรณ์ แต่ก็ยังขาดในเรื่อง<br />
งบประมาณ อีกทั้งในการบูรณะนั้นยังต้องการผู้มีความชำนาญ ทั้งทาง<br />
สถาปัตยกรรม จิตรกรรม และอื ่นๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งด้วยเหตุที่ภายใน<br />
หอพระไตรปิฎกแห่งนี้ประดับด้วยจิตรกรรมฝ่าผนังที่มีความเป็นเลิศ ผลงาน<br />
ของพระอาจารย์นาค จิตรกรเอกในสมัยรัชกาลที่ ๑ เพื่อให้การอนุรักษ์<br />
เป็นไปตามหลักการที่ถูกต้อง สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์<br />
จึงได้ตั้งคณะกรรมาธิการวิชาการสาขาอนุรักษ์ศิลปกรรมขึ้น เพื่อให้กลุ่ม<br />
ชนทั้งนอกและในราชการร่วมกันคอยอนุรักษ์ศิลปกรรมของชาติ ได้ร่วมมือ<br />
กับทางวัดระฆัังโฆส ิตาราม ในการบูรณปฏิิสังขรณ์หอพระไตรปิฎกขึ้นใหม่<br />
เพื่อรักษาความเป็นอาคารสำคัญทางศิลปะและประวัติศาสตร์ไว้ และเป็น<br />
แบบอย่างให้ในอีก ๔๐ ปีต่อมาที่สมาคมสถาปนิกสยามฯ ได้แต่งตั้งคณะ<br />
กรรมาธิการอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรม ด้านสถาปัตยกรรมไทยประเพณีขึ้น<br />
และมีโครงการอนุรักษ์งานสถาปัตยกรรมไทยอย่างเป็นรูปธรรมอีกครั้ง<br />
เพื่อให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลเกี่ยวกับการอนุรักษ์หอไตรวัดระฆัังโฆส ิตาราม<br />
อย่างครบถ้วน จึงได้ถือโอกาสนำเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินการ<br />
อนุรักษ์ในครั้งนั้น ได้แก่ หนังสือ “ภาพเขียนในหอพระไตรปิฎกวัดระฆััง”<br />
และ หนังสือ “หอพระไตรปิฎก วัดระฆัังโฆสิิตาราม” มานำเสนอใน<br />
ภาคผนวกด้วย<br />
คณะกรรมาธิการอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรม ด้านสถาปัตยกรรม<br />
ไทยประเพณี สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมป์สำนึกใน<br />
พระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช<br />
และสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ<br />
สยามบรมราชกุมารี (พระราชอิศริยยศ พระอิศริยยศ ในขณะนั้น) ที่ทรง<br />
ให้การสนับสนุนโครงการมาตั้งแต่เริ่มต้น ขอขอบพระคุณผู้มีส่วนร่วม<br />
ในการอนุรักษ์หอพระไตรปิฎกวัดระฆัังโฆส ิตารามทุกท่าน นับตั้งแต่<br />
หม่อมเจ้ายาใจ จิตรพงศ์ ประธานอนุกรรมการบูรณปฏิิสังขรณ์<br />
หอพระไตรปิฎก อาจารย์เฟื้้อ หริพิทักษ์ อาจารย์นิจ หิญชีระนันทน์<br />
อาจารย์สุลักษณ์ ศิวรักษ์ ดร.สุเมธ ชุมสาย ณ อยุธยา ตลอดจน<br />
หน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชนที่สนับสนุนทั้งแรงกาย แรงใจ และ<br />
งบประมาณในการดำเนินการอนุรักษ์ที่ทำให้การบูรณะหอพระไตรปิฎก<br />
วัดระฆัังโฆสิิตารามเปรียบเสมือนจุดเริ่มต้นของโครงการอนุรักษ์ของ<br />
กรรมาธิการอนุรักษ์ศิลปกรรม สมาคมสถาปนิกสยามฯ ที่หอพระไตรปิฎก<br />
วัดเทพธิดารามวรวิหารและวัดอัปสรสวรรค์วรวิหาร เป็นต้นแบบให้<br />
พวกเรารุ่นหลังได้เจริญรอยตามเพื่อรักษามรดกทางวัฒนธรรมของชาติ<br />
ไว้สืบต่อไป รวมทั้งขอขอบคุณทำนุ หริพิทักษ์ และบริษัทเชลล์ (ประเทศไทย)<br />
จากัด ในการที่ได้ขอนาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการอนุรักษ์ หอไตรวัดระฆััง<br />
โฆส ิตารามในครั้งนั้นมาตีพิมพ์ในภาคผนวกของหนังสือ เล่มนี้อีกครั้งด้วย<br />
4<br />
หอไตรวััดระฆัังโฆัสิิตาราม<br />
ปฐมบทอาษา อาสา สถาปัตยกรรมไทย
Change language