'Van Washington naar Beijing?' - Get a Free Blog Here

De derde waarneming, namelijk dat periodes van financiële expansie niet alleen het gevolg waren
van cyclische processen in het historisch kapitalisme maar veeleer periodes waren van grote
transformaties in het kapitalistische wereld-systeem, sluit hierop aan. Dit zou erop kunnen wijzen dat
het terugkeringspatroon van mondiale financiële expansies niet alleen het gevolg was van een zekere
eenheid in het kapitalisme vanaf het Italië van de dertiende eeuw tot het wereldkapitalisme zoals het
nu bestaat, maar dat het ook een signaal kan zijn voor toekomstige fundamentele reorganisaties in het
kapitalistische wereld-systeem. Braudel stelde al vast dat alle fasen in de financiële expansie de
voorbode waren van een belangrijk verandering in de geschiedenis van het kapitalisme. Daarbij
behoorden ook perioden van hegemoniale transities, in de loop waarvan een nieuwe financiële leider
opkwam die het systeem reorganiseerde om verdere expansie mogelijk te maken. 38 De formatie en
expansie van het kapitalistische wereld-systeem vond dus plaats via verschillende overschakelingen
naar nieuwe trajecten die gelegd werden door specifieke leidende overheidsinstanties en private
instituten. Door de leiding te nemen bij het ingaan van een nieuwe richting vond tegelijkertijd ook een
transformatieproces plaats. 39
In zijn boek Adam Smith in Beijing gaat Arrighi dieper in op de huidige transformatie cyclus
waarbij hij stelt dat de kans steeds groter wordt dat de financiële hegemonie binnen een aantal
decennia van de VS overgaat naar Oost-Azië met China als centrum. 40 Arrighi's stelling is dat de
pogingen van VS om de hegemonie, opgebouwd na de Tweede Wereldoorlog, te handhaven in eerste
instantie werd verstoord door het verlies van geloofwaardigheid tijdens en na de Vietnam oorlog en
door de interne systematische crisis die ontstond. Deze crisis werd volgens Arrighi later versterkt door
een verkeerde inschatting van de Bush regering van de gevolgen voor de VS van de oorlog in Irak.
Mondiale turbulenties hebben dus mede het toneel gecreëerd voor het einde van de financiële
hegemonie van VS en de economische opkomst van Oost Azië. De Irak-oorlog ondermijnde de
militaire, economische en politieke macht van de VS en dit maakte China volgens Arrighi uiteindelijk
de ware winnaar van de ‘war on terror’. 41 Arrighi’s eindconclusie is dat deze voor de Amerikanen
nieuwe positie grote invloed zal hebben op de wereld en dat het er steeds meer naar uit gaat zien dat
China de weg naar de opkomst van een wat hij noemt een ‘Commonwealth of civilization, truly
respectful of cultural differences’, zoals Adam Smith al in de achttiende eeuw voorspelde, zal gaan
leiden. 42
38
Arrighi, Silver, ‘Capitalism’, 271. Dus niet met één vertrekpunt 500 jaar geleden zoals Wallerstein stelt maar meerdere.
Immanuel Wallerstein, The Politics of the World-Economy: The States, the Movements and the Civilizations (Cambridge
1984), hoofdstuk 4.
39
Tijdens de Nederlandse cyclus werd het opkomende systeem van Europese staten formeel geïnstitutionaliseerd door de
‘Treaties of Westphalia’. Onder Brits leiderschap werd het ‘Eurocentrisch’ systeem van soevereine staten geglobaliseerd en
met de VS als leidende natie verloor het systeem haar ‘Eurocentricity’ om nog meer bereik en penetratie te winnen. Arrighi,
Silver, ‘Capitalism’, 271. Zie ook Michael Mann, The Sources of Social Power, vol. I: A History of Power from the
Beginning to AD 1760 (Cambridge 1986), 28. Peter Taylor, ‘Ten Years that Shook the World? The United Provinces as First
Hegemonic State’, Sociological Perspectives, 37, 1 (1994), 27.
40
Arrighi, Adam Smith, 1-10.
41
Arrighi, Adam Smith, 101.
42
Arrighi, Adam Smith, 389. -15-