'Van Washington naar Beijing?' - Get a Free Blog Here

1400 and 1850-1950 is one of an ancient parity collapsing. Compared with this predominant trend,
everything else is secondary’. 78
Het model dat Arrighi beschrijft vertelt niet alleen het verhaal van de oorsprong van de ‘Grote
Divergentie’ maar ook het verhaal van de verdere ontwikkeling en de vooruitzichten in de tijd
daarna. 79 Hij gaat verder dan alleen de geschiedenis van de steeds wijder wordende kloof tussen
industrialiserend Europa en de rest van de wereld. De meest interessante vraag voor hem is hoe Oost-
Azië (en dus China) het voor elkaar kregen om, na meer dan een eeuw politiek-economische neergang,
vanaf de jaren zeventig in de twintigste eeuw in een veel kortere tijd zoveel terrein terug te winnen. 80
Zoals we in hoofdstuk één hebben gezien voorziet Arrighi in de eenentwintigste eeuw een verandering
die hij ‘Grote Convergentie’ noemt, omdat deze de diverse regio’s in de wereld dichter bij elkaar zal
brengen in een soort ‘Commonwealth of Civilizations’. Daarbij benadrukt hij de veerkracht van de
marktlogica die China historisch altijd gehad heeft. De door Arrighi geschetste ontwikkeling is
uiteraard niet vanzelfsprekend. Een aantal wetenschappers · heeft vraagtekens gezet bij de manier
waarop Arrighi de toekomst van het huidige China neerzet, te weten als een niet-kapitalistische
maatschappij die de aanzet zal zijn tot deze wereldmaatschappij. Jan Frederik Abbeloos en Eric
Vanhaute bijvoorbeeld zetten enige twijfels bij wat zij benoemen als de 'Asian Turn’ van Arrighi. 81
Aan de ene kant is Arrighi volgens hen helder over het feit dat er in de negentiende eeuw twee
duidelijke wereld-economieën zijn ontstaan namelijk een kapitalistische westerse en een niet-
kapitalistische oosterse economie. Aan de andere kant is hij volgens hen minder helder over wat er
daarna gebeurde. Arrighi karakteriseert dit als een proces van achterstelling, hybridisering en
ontrafeling. Maar hij heeft moeite om een glashelder beeld te schetsen van de plaats van China ten
opzichte van het Euro-Amerikaanse machtsnetwerk en van de zich uitbreidende en steeds
gecompliceerder wordende globale markten voor kapitaal, goederen en diensten. Daarnaast is het voor
deze twee wetenschappers ook niet helemaal duidelijk wat Arrighi verstaat onder het functioneren van
deze netwerken en markten in dit interstitiele kapitalistische systeem. Arrighi ziet namelijk de wereld
in enkelvoud als hij praat over wereldkapitalisme, wereldmarkt of wereldhandelssysteem en een
wereld in meervoud als hij praat over de verhouding tussen ‘Noord en Zuid’. 82 Abbeloos en Vanhaute
concluderen dat het naast elkaar plaatsen van twee wereld-economieën, een kapitalistisch en een niet-
78
Fernand Braudel, Civilization and Capitalism Volume II (Londen 1982) 134 en Volume III (Londen 1984) 535.
79
Giovanni Arrighi, ‘States, Markets, and Capitalism, East and West’, Positions 15:2 (2007), 252-284. Arrighi, Adam Smith.,
introduction 1-10.
80
Arrighi, Adam Smith, 32.
81
Abbeloos, Vanhaute, ‘Cutting the Gordian Knot’, 89-106.
82
Abbeloos, Vanhoute, ‘Cutting the Gordian Knot’, 89-106 aldaar 89-90. Het begrip interstitieel stamt uit het Latijn
(interstitium: onderbreking) en betekent: tussen de structuren, tussenliggend.
-27-