'Van Washington naar Beijing?' - Get a Free Blog Here

subcontracting networks came to encompass the entire East Asian region, the Chinese capitalist
diaspora was revitalized and the Chinese government was offered unique opportunities to mobilize this
diaspora in the double pursuit of economic advancement for mainland China and of national unification
for Greater China. In the incipient third stage, it is precisely the Chinese government acting in concert
with the Chinese capitalist diaspora that seems to be emerging as the leading agency of expansion’. 144
China en Japan, limieten aan regionale samenwerking
‘In China zijn communisme en nationalisme natuurlijk vermengd. De metamorfose van communisme
terug naar een positief nationalisme is vrij probleemloos.’ Huang Yasheng 145
Tussen China en Japan bestaat al eeuwenlang een politiek spanningsveld. Tot de dag van vandaag was
er altijd een wederzijdse argwaan en onwil tot samenwerking tussen beide landen. Daarnaast heeft
Japan sinds de Tweede Wereldoorlog een ‘vazal’ status ten opzichte van de VS gehad. Dit
spanningsveld is een belangrijke belemmering voor een wederzijdse constructieve samenwerking van
de twee belangrijke politieke economieën in de Oost-Aziatische regio. Het maakt de kracht van Oost-
Azië als regio namelijk minder groot indien deze twee landen wederzijds niet bereid zullen zijn dit
spanningsveld terug te brengen tot normale proporties. Het niet willen accepteren van de hegemonie
van China door Japan is daarbij, naast historische en geopolitieke achtergronden, een van de
belangrijkste belemmeringen.
In de jaren tachtig ontwikkelde Japan zich ongeveer in dezelfde lijn als het China van de
laatste twintig jaar. Een duidelijk verschil met het China van nu was de (militaire) afhankelijke status
die Japan had ten opzichte van de VS nodig om haar eigen veiligheid te waarborgen. De opkomst van
Japan werd daardoor duidelijk ingeperkt door bijvoorbeeld de ‘opgelegde’ exportbeperkingen voor
Japanse producten en verplichte revaluatie van de Yen (‘Plaza akkoord 146 ’). Daarnaast wist de VS-
industrie in die tijd een antwoord te vinden op de Japanse concurrentiekracht door de
productienetwerken geleidelijk te reorganiseren in lijn met het meer flexibele Japanse model.
Een van Arrighi’s latere argumenten vóór een toekomstige Oost-Aziatische hegemonie is dat,
ondanks de VS overheersing en ingrepen tijdens de koude oorlog, er in Oost-Azië altijd een eigen
nationalistische ‘civilizational’ continuïteit is blijven bestaan. In een interview met David Harvey zei
hij hier het volgende over:
‘What is most interesting about East Asia is how, in the end, the economy is determinant of states’
dispositions and policies towards one another, in spite of their nationalisms... It was striking that the
nationalist resurgence in Japan, under the Koizumi government, was suddenly checked when it became
clear that Japanese business was interested in doing business with China. In China, too, there was a big
144
G. Arrighi, ‘The Rise of East Asia. World-Systemic and Regional Aspects’, International Journal of Sociology and Social
Policy 16, 7 (1996), 6-44 aldaar 36.
145
Huang, Yasheng, FDI in China, an Asian Perspective (Singapore 1988), 105.
146
Een op 22-9-1985 in het Plaza Hotel New York gesloten verdrag tussen VS, UK, Japan, Frankrijk en Duitsland om de
Dollar af te waarderen ten opzichte van de Yen en DM via interventiemaatregelen in de markt.
-45-