'Van Washington naar Beijing?' - Get a Free Blog Here

Azië. 136 Doordat het zich uitstrekte over de belangrijkste Oost-Aziatische staten is vanaf 1970 de
schaal en het bereik van dit Japanse ‘multilayered subcontracting’ systeem zeer snel gestegen. Men
wist door het ‘spill-over’ effect zeer succesvol te profiteren van de kracht van de zakennetwerken van
‘buitenlandse’ Chinezen. Deze Chinezen, opgevoed in de ‘tribute-trade’ cultuur waren van oudsher de
tussenpersonen geweest tussen Japan en staten met een belangrijke Chinese gemeenschap als
Singapore, Hongkong, Indonesië en later de meeste Oost-Aziatische landen. De communistische
overwinning had bovendien een nieuwe spurt van Chinese emigratie naar Hongkong, Taiwan en de
VS in gang gezet. De regiowijde expansie werd dus niet alleen gesteund door de politieke band met de
VS maar ook door een soort commercieel en financieel Chinees patronage. In hun streven de leiding te
nemen in de Oost-Aziatische economische integratie en expansie werd overigens na verloop van tijd
de militaire patronage van de VS meer een belemmering dan een steun voor de Japanners. 137 Een
Japanse zakenman formuleerde dit als volgt:
‘We don’t have military power. There is no way for Japanese businessmen to influence policy decisions
of other countries. This is a difference with American business and it is something Japanese
businessmen have to think about’. 138
De kapitalistische Chinezen buiten China waren goed gepositioneerd om de nieuwe winstgevende
mogelijkheden, die op hun weg kwamen door Japan’s grensoverschrijdende uitbreiding van het
‘multilayered subcontracting’ systeem en de groeiende vraag van Amerikaanse ondernemingen naar
zakenpartners in de regio, naar zich toe te trekken. En met de groeiende concurrentie voor goedkoop
hoog gekwalificeerd personeel, kwamen deze Chinese diaspora boven drijven als een van de
machtigste kapitalistische netwerken in de regio, eigenlijk machtiger dan de netwerken van Japanse
en Amerikaanse multinationals. 139
Aan het begin van jaren negentig, toen Japan in een lange recessie terechtkwam, begon de
derde fase van de Oost-Aziatische economische renaissance, het stadium van de definitieve terugkeer
door China. De fase laat een door de Chinese staat en diaspora gedreven integratie en expansie van
Oost-Azië zien. In het begin van de jaren negentig begon in Japan, na de ineenstorting van de Tokyo
vastgoedmarkt en de crash van de Nikkei-index, een periode van stagnatie. De Japanse transnationale
bedrijven en hun wereldwijde productie en inkoop netwerken waren langzamerhand niet langer de
belangrijkste motoren zijn achter het accumulatieproces in Oost-Azië. De Japanse keiretsu van nu,
destijds machtsblokken die Oost-Azië en de export naar het Westen beheersten, zijn ingehaald door
grote Chinese bedrijven als China National Petroleum Company en China National Offshore Oil
136 Arrighi and Silver, Chaos and Governance, hoofdstuk 2.
137 G. Arrighi, Satoshi Ikeda, and Alex Irwin, ‘The Rise of East Asia: One Miracle or many? in Ravi A. Palat (ed), Pacific
Asia and the Future of the World-Economy (Westport 1993) 55-57. Siu-lun Wong, Emigrant Entrepreneurs (Hong Kong,
1988) 156.
138 Citaat uit Jonathan Friedland, ‘The Regional Challenge’, Far Eastern Economic Review, (June 9, 1994) 40-42.
139 Arrighi e.a., Historical Capitalism, East and West, 316.
-43-