'Van Washington naar Beijing?' - Get a Free Blog Here

este middel om de China ervan te weerhouden nog verder uit te lopen in het naar zich toetrekken van
de rest van Oost-Azië. 151
Het Japanse beleid om een eigen Oost-Aziatische geostrategie in te passen in de politiek van
de VS heeft tot nu toe geen resultaat gehad. Met andere woorden: in plaats van dat het de subordinatie
aan het VS-imperium vermindert, lijkt het erop dat de evoluerende Sino-Japanse economische
verwevenheid deze subordinatie juist meer accentueert. 152 Taggert Murphy legt dit als volgt uit:
‘Japan’s long postwar acquiescence to the status of an American protectorate is in part the
belief, held by much of Tokyo’s political elite, that the alternative to American protection is
incorporation into a new Chinese Empire as a tributary state. As Japan’s economic dependence
on China deepens, the rationale for an American counterweight becomes all the more
obvious.’ 153
Om binnen een onafhankelijk raamwerk, dat de Oost-Aziatische zaken coördineert, een rol te kunnen
spelen, zal Japan haar verhouding met de VS flink moeten wijzigen. Als dit gebeurt dan zal dit een
flinke invloed hebben op niet alleen de dominante wereldpositie van de VS, maar ook op wat Murphy
noemt: ‘the domestic power alignment that has reigned over Japan ever since the American occupiers
instituted the reverse course in the latter 1940’s’. 154 De politieke verhouding tussen de VS en Japan,
wat betreft de VS-superioriteit van macht en de accumulatie van kapitaal, zal wellicht in geopolitieke
zin uiteenvallen. De status van de VS als hegemoniale macht was voornamelijk gebaseerd op een
politiek-militair overwicht ten opzichte van mogelijke mededingers voor het leiderschap in het wereld-
systeem. De status die Japan had als een belangrijke organisatorische ‘hub’ van een zeer productieve
accumulatie steeg zodanig dat het steeds meer in aanmerking kwam als kandidaat om een belangrijke
leider in het wereld-systeem te worden. Omdat Japan een soort (militair) protectoraat van de VS bleef,
was dit niet iets wat in de interstatelijke politieke verhoudingen haalbaar bleek te zijn. 155
In wezen had Japan kunnen passen in Arrighi’s evolutietheorie van het wereldkapitalisme.
Zonder de hiervoor beschreven omstandigheden had het wellicht een gooi kunnen doen naar een
leidende positie in het wereld-systeem, zoals vandaag China dat doet. Gelet op de vele onderlinge
analogieën komt de vraag op hoe groot is de kans is dat China gelijk aan Japan het slachtoffer wordt
van ‘hogere’ geopolitieke krachten in het wereld-systeem. De essentie van het antwoord op deze vraag
ligt in tegenstrijdige structurele trends die verbonden zijn met de opbouw van een kapitalistische
151
C. Hughes, ‘Japan’s response to China’s rise: regional engagement, global containment, dangers of collision’,
International Affairs 85, 4 (2009) 837-856 aldaar 841, 847, 855.
152
Gulick, ´Barriers´, 12.
153
R. Taggert Murphy, ‘East Asia’s Dollars’, New Left Review 40 (2006), 39-64 aldaar 58.
154
Murphy, ‘East Asia’s Dollars’, 44.
155
Arrighi, Long Twentieth Century, 15, 22. In de in 2010 uitgegeven updated editie van de The Long Twentieth Century,
schrijft Arrighi diverse malen dat zijn benadrukking van deze ‘unprecedented bifurcation of financial and military power is
one of the key propositions of the original work’, Arrighi, Long Twentieth Century 2010, postscript 371-386.
-47-