'Van Washington naar Beijing?' - Get a Free Blog Here

productiemiddelen doordat de regio het slachtoffert werd van het ‘succes’ van de industrious
revoluties in China en Japan waardoor ‘resource-saving, labor-intensive’ ontwikkelingspaden werden
ingeslagen. 114
Door de wat McNeil heeft benoemd als de ‘self-reinforcing cycle’ van escalerende militaire
kosten door de onderlinge Europese militaire concurrentie, waren de Britten in staat om een energie-
intensief ‘industrieel revolutie’ ontwikkelingspad in te gaan. Dit leidde tot de opkomst van
kapitaalgoederenindustrie die de eerdere ‘textielrevoluties’ deed verbleken. McNeill benadrukt dat de
militaire uitgaven in de periode van de Napoleontische oorlogen (1793-1815) een ijzerindustrie
creëerde die ongekend groot was. Na de slag bij Waterloo werd deze industrie genoodzaakt om nieuwe
afnemers te vinden, wat de basis werd voor verdere industriële expansie.
‘Military demands on the British economy thus went far to shape the subsequent phases of the
industrial revolution, allowing the improvement of steam engines and making such critical innovations
as the iron railway and iron ships possible at a time and under conditions which simply would not have
existed without the wartime impetus to iron production.’ 115
De geopolitieke verschillen tussen Oost en West kunnen overigens niet verklaren waarom
Groot- Brittannië en de rest van West-Europa in de negentiende eeuw konden beschikken over een
overdaad aan kapitaal waardoor de Industriële Revolutie ook financieel uitvoerbaar werd. De daarmee
samenhangende, steeds hoger wordende arbeidskosten en stijgende vraag, maakten de investeringen in
technieken die arbeidbesparend waren in het Westen weliswaar economisch steeds interessanter. Het
wel zo dat oorlogen, wapenwedlopen, opbouw van kolonies overzee grote kapitaalinvesteringen
vereisten, die pas op lange termijn vruchten opleveren, een kostenexplosie die niet plaatsvond in het
Oosten. Dit roept de vraag op dat als gedurende de hele achttiende eeuw China de wat Gunder Frank
noemde de 'ultimate sink of the world’s money’ was, waar haalde het Westen het kapitaal vandaan
nodig om alle investeringen in voortdurende oorlogen, stijgende wapenwedlopen en de opbouw van
overzeese kolonies te financieren? 116
Geopolitiek en kapitalisme voor en na de Industriële Revolutie
‘Capitalism in the East Asian system became even more an interstitial formation than it had been
under the Ming. The scorched earth policy through which the Qing denied mainland resources to
Zheng's Taiwan regime between 1661 and 1683 destroyed the prosperity of China's southeast coast.
The economic decline and then stagnation of the southeast coast over the next 150 years, in turn,
provoked dramatic centrifugal effects. Millions emigrated permanently and tens of thousands left the
region to spend their productive years elsewhere.... By 1800 Hakkas from the Han Basin subregion
114 Kaoru Sugihara, 'The European Miracle’, 38-39. Deze bifurcatie is prominent aanwezig in het divergentie model van
Pomeranz.
115 McNeill, Pursuit of Power, 211 – 212.
116 Andre Gunder Frank, ReOrient, 138.
-37-