'Van Washington naar Beijing?' - Get a Free Blog Here

Wetenschappers als Bin Wong, André Gunder Frank en Kenneth Pomeranz benadrukken dat
wat de Vries noemt een vroegmoderne Europese ‘industrious revolution’ in wezen een variant is van
dit ‘Smithian dynamic growth’ model. 87 Deze wetenschappers wijzen erop dat de Chinese nationale
markt in omvang en densiteit gedurende de achttiende eeuw groter was dan enige Westerse nationale
markt. Dit kwam niet alleen door de veel grotere bevolking maar ook door het hoge niveau van
commercialisering, transportinfrastructuur, landbouwproductiviteit, fabricageprocessen en inkomsten
per hoofd van de bevolking (nagenoeg gelijk waren dan die in de rijkste landen van Europa). Hieruit
volgt volgens Arrighi dat de primacy voor het formeren van de nationale markt niet de belangrijkste,
laat staan de enige, reden kan zijn waarom Europa (lees Engeland) in de negentiende eeuw het
centrum van mondiale economie overnam van Oost-Azië (lees China). China werd gevangen in een
‘Smithian high-level equilibrium trap’ juist door de succesvolle ontwikkeling van een nationale markt.
De snelle groei van productie en bevolking had tot schaarste geleid van alle (productie) middelen
behalve arbeid. En dit maakte dat de ontwikkeling van winstgevende innovaties steeds
problematischer werd. 88 Arrighi citeert Mark Elvin om een en ander te verduidelijken:
‘With falling surplus in agriculture, and so falling per capita income and per capita demand, with
cheapening labor but increasingly expensive resources and capital, with farming and transport
technologies so good that no simple improvements could be made, rational strategy for peasant and
merchant alike tended in the direction not so much to labor saving machinery as of economizing on
resources and fixed capital. When temporary shortages arose, mercantile versatility, based on cheap
transport, was a faster and surer remedy than the contrivance of machines. This situation may be
described as a high-level equilibrium trap.’ 89
Dit roept de vraag op waarom Engeland (Europa) in de negentiende eeuw aan een ‘high-level
equilibrium trap’ wist te ontsnappen. Als de gebruikelijke Smithiaanse dynamiek van de Europese en
Chinese economieën geen verklaring kan geven voor de bifurcatie geïnitieerd door de ontwikkeling en
het massale gebruik van uit grondstoffen verkregen energie voor fabricage en transport, wat was het
dan wel vraagt Arrighi zich af?
Bin Wong denkt het antwoord te vinden bij E.A. Wrigley, die de ontwikkeling in Engeland als
een historische contingentie beschouwd die in geen relatie stond met eerdere ontwikkelingen. De
belangrijkste kenmerken hiervan waren productieverbeteringen gebaseerd op met kolen opgewekte
stoom dat als een nieuwe bron van mechanische energie ging functioneren. Een bron die ver uit ging
87 Arrighi, ‘East and West’, 255. Bin Wong, China Transformed: Historical Change and the Limits of European Experience
(Ithaca 1997), 16. Andre Gunder Frank, ReOrient: Global Economy in the Asian Age (Berkeley 1998) 13. Pomeranz, The
Great Divergence, 17.
88 Arrighi, ‘East and West’, 255.
89 Arrighi, ‘East and West’ 255. Dit proces vond ook in China plaats want alle productiemiddelen waren schaars behalve de
factor arbeid en dit vertraagde het innovatieproces proces. Mark Elvin, Pattern of the Chinese Past, 314.
-29-