'Van Washington naar Beijing?' - Get a Free Blog Here

overlappende fasen worden onderscheiden. 128 In de eerste fase werd de expansie gestuurd door de VS
omdat door het communistisch worden van China, een opwaardering van de Japanse economie paste
in de Amerikaanse machtspolitiek. Hierdoor werden de voorwaarden gecreëerd voor
grensoverschrijdende uitbreiding van het Japanse systeem van meervoudige uitbesteding (‘multi-
layered subcontracting system’). In de tweede fase werd het Japanse bedrijfsleven de motor achter de
economische expansie in Oost-Azië. In het andere economische klimaat dat was ontstaan na het einde
van de Vietnam-oorlog (de VS was in crisis) ging het verzorgingsgebied van de Japanse investeringen
en netwerken nu geheel Oost-Azië beslaan. Daarbij waren inmiddels ook de ‘buitenlandse’ Chinese
netwerken gerevitaliseerd. De nieuwe kansen die deze diaspora van Chinezen overzee daardoor
kregen, vielen samen met het streven van de Chinese regering tot economische vooruitgang en
nationale eenwording. In het begin van de derde fase werd het juist de Chinese regering die, steeds
meer in samenwerking met de Chinese kapitalistische diaspora in Zuidoost-Azië (vooral Hongkong en
Singapore) als de leidende kracht van regionale expansie boven kwam drijven. 129
Deze drie fases in de Oost-Aziatische economische renaissance kunnen ook gezien worden als
een heropleving van het eeuwenoude Oost-Aziatische ‘tribute-trade’ systeem maar dan binnen een
radicaal veranderde globale context. Eerst splitste de Koude Oorlog de regio in twee vijandige
kampen, men was óf een vazalstaat van de VS óf van de USSR. De VS ging om steun te verwerven op
grote schaal economische hulp voor haar vazalstaten organiseren en versoepelde de
handelsvoorwaarden. 130 Deze Amerikaanse ‘grootmoedige’ hulp van na de oorlog, zoals dat ook
gebeurde via het Marshallplan in Europa, werd de basis van de latere economische oplevingen in de
regio. 131 In de jaren vijftig werden de scheidslijnen tussen de Amerikaanse en Russische invloedsfeer
echter steeds minder. Allereerst door de Chinese rebellie tegen de dominantie van de USSR aan het
eind van de jaren vijftig en daarna door het falen van de VS om een tweedeling van Vietnam, in
communistisch noord en kapitalistisch zuid, te bewerkstelligen. De massale uitgaven van de VS voor
de Vietnamoorlog en andere wereldconflicten leidde in de jaren zeventig tot een fiscale crisis van de
Amerikaanse oorlogs- en welvaartsstaat. Watergate was uiteindelijk de druppel die leidde tot een
flinke deuk in het wereldprestige van de VS. Dit bereikte zijn dieptepunt aan het eind van de jaren
zeventig met de Iraanse revolutie, de Sovjet- invasie in Afghanistan en een grote vertrouwenscrisis in
de USDollar. 132 Tot die tijd had Amerika de PRC ver weggehouden van de normale diplomatieke en
handelsbetrekkingen met de niet-communistische landen in de regio. Ze deden dit door blokkades en
128 Arrighi, ‘East and West’, 275.
129 Giovanni Arrighi, ‘The Rise of East Asia: World Systemic and Regional Aspects’, International Journal of Sociology and
Social Policy 16 (1996), 36-37.
130 Zie mijn essay ‘Franklin Roosevelt, Harry Truman, Ho Chi Minh, het Marchall Plan en de Vietnamoorlog’, op
http://blog.deduitendefluit.nl/.
131 Terutomo Ozawa, ‘Foreign Direct Investment and Structural Transformation: Japan as a Recycler of Market and
Industry’, Business and the Contemporary World 5 (1993), 130, Sugihara, ‘East Asian Path’, 81.
132 Arrighi, The Long Twentieth Century, 321-323. Zie ook Virginia Brodine and Mark Selden (eds), Open Secret: The
Kissinger-Nixon Doctrine in Asia (New York 1972).
-41-