ZAGREB RESIDENCY FESTIVAL NOVOG ... - Unpack the Arts

From Le Cirque
Invisible to today
and back
R O L A N D V E R M E Y L E N
Since 2005, Zagreb has hosted the annual
contemporary circus festival Festival novog
cirkusa, yet there have not been many Croatian
circus companies in recent years, and current
legislation is not exactly friendly towards
travelling circuses. Therefore, I was curious about
this ‘festival of new circus’.
Along with ten European journalists, I attended
the second part of Festival novog cirkusa and
compared notes with Ivan Kralj, the Croatian
director of the festival, with the presenting artists,
and with several circus theorists, mainly from
HorsLesMurs and Circostrada (France). It was
inspiring and improving to debate the circus
scene, and to try and discover the words to
express it after we attended and reflected on
four circus productions.
Until the 1960s, western circus was almost
entirely in the hands of circus families. Children
born into such families were predestined from
birth. Expectations were clear-cut and narrowly
focused; roles and learning processes were welldefined.
People lived and learned by observing
and then – sooner rather than later – by trying
things out themselves to discover which specific
talents they should develop. Writing, reading,
theoretical education and verbal analysis were
bourgeois and absolutely forbidden.
In the early 70s, the first western, independent
circus artists started to emerge. The first French
circus schools were founded by Pierre Etaix, Annie
Fratellini, Silvia Monfort and Alexis Gruss. In
Germany, Circus Roncalli was founded (1976),
followed by Big Apple Circus in the United States
(1977), which would become the instituter and
the home of the Clown Doctors (Cliniclowns). In
Switzerland, Victoria Chaplin wished to translate
Van Le Cirque
Invisible naar nu
en terug
R O L A N D V E R M E Y L E N
Sinds 2005 loopt elk jaar in Zagreb het festival
“Nieuw circus”. Kroatië heeft al een tijdje geen
eigen circus meer en ook de recente wetgeving is
weinig vriendelijk voor rondtrekkende circussen.
We waren dus benieuwd hoe dit “festival van
nieuw circus” wel zou kunnen zijn.
Samen met tien Europese journalisten volgden
we het tweede deel van dit festival en we
wisselden onze beelden en inzichten uit met de
Kroatische festivalleider Ivan Kralj, de artiesten en
enkele circustheoretici die vooral uit het Franse
Hors les Murs en Circostrada kwamen. Het was
boeiend om het circusveld scherper te kunnen
verwoorden na het gezamenlijk beleven van een
viertal circusproducties. Vooral het samen kunnen
reflecteren was verrijkend.
Tot in de zestiger jaren is het Westers circus bijna
helemaal in handen van circusfamilies. Je wordt
als circuskind geboren en je wordt zo van bij de
geboorte voorbestemd. De verwachtingen tussen
ouders en kinderen zijn heel helder en gefocust.
De rollen en de leerprocessen zijn duidelijk. Je
leert en leeft door observatie en dan snel – zonder
veel uitstellen – het zelf te “doen” en zo te
ondervinden waar precies je talenten liggen.
Schrijven, lezen, theoretisch leren en reflecteren
met woorden zijn uit den boze en horen bij de
burgerwereld.
Begin zeventiger jaren komen dan de eerste nietfamilie
gebonden, Westerse circusartiesten.
De eerste Franse circusscholen onder leiding van
Pierre Etaix, Annie Fratellini, Sylvia Monfort en
Alexis Gruss worden opgericht. In Duitsland
ontstaat Circus Roncalli (1976) en in de
Verenigde Staten start Big Apple Circus (1977)
dat de stichter en ook de bakermat zou worden
voor de cliniclowns. In Zwitserland wou Victoria
ROLAND VERMEYLEN 51