10 Вестник П ГУ № 3, 2010ш е т н е ш ш ш ш ш н ш Е т п т ш а ш ш ш е в н ш в о в шN.E. Pfeifer, G.M.Tulekova, K.S. KenzhigozhinaModern requirements to the level of professional activity of the students ofengineering-technical specialties............................................................................. 110М. V. Semyonova, B.H. GalievaTeacher image in educational h e rita g e...................................................................113C. ТілеуоваБолашақ мұғалімдерді кәсіби дайындауда ақпараттықтехнологиялардың р ө л і............................................................................................130Our authors....................................................................................................................135Rules for authors..........................................................................................................137
серия ПЕДАГОГИЧЕСКАЯ 11т ш ш ш а т ш ш ш в ш ш е ш ш ш т г а ш е ш е ш ш е т нУ ДК 39ЭТНОС ТУРАЛЫ ҰҒЫМ. ЭТНОСТЫҢ ПАЙДА БОЛУЗАҢДЫЛЫҚТАРЫP.M. Айтжанова, Г.Қ. БелгібаеваЕ.А.Бөкетов атындагы Қаразанды мемлекеттік университет'!,Қаразанды қ.«Этнос» (ethnos) термит байырғы грек тілінде сөз орайына байланысты,«үйір», «топ», «тайпа», «халық» мағынасында қолданылып, XVIII- ғасырданбергі кезеңіжн термин ретінде қалыптаса бастады. Алғашқы кезде ғалымзерттдапілер«этнос» сөзін «тайпа», «ұлт» тіптен нәсіл мағынасындақолданды. Әсіресе этникалық деп келетін туынды сөздің мән-мағынасыXIX - ғасырдың соңына дейінгі ғылыми еңбектерде бір ізге түсе қойғанжоқ. Мәселен, ғылыми-зертт^ еңбектердің бірінде адамзат тарихыныңдамуындағы алғашқы кезенді Л.С. Морган білдірсе, келесісінде тарихи- мәдени шет аймақты А. Бастиан меңзеді. ІПындыгында, әрбір адам, біржагынан, белгілі бір қогамның мүшесі бола отырып, сонымен бірге ұлттың(этностың) да мүшесі болып саналады.Адам баласының әлеуметтік дамуы жақсы зерттелген және оныңдаму зандылыгы жан-жақты қарастырылган. Ал этнос тарихы жөніндегізертт^лерде шатастырушылықтар көп. Шын мәнісінде, этностан тысқарыбірден-бір адам өмір сүрмейді. Олай болса, адамның санасындагы этносжайындагы түсінік көпке ортақ.Этнос мәселесін түбегейлі түсіну үшін, ең алдымен «қауымдастық» дегенсөз қандай магынада қолданылатынына тоқталайық. Табигат, қогам жәшорганикалық дүниенің дамуына ортақ заңдылықтар тән. Оларды ескерм^ой желісін шындықтан қиялга бүрып, даму багытын біржақты түсіндіреді.Сол зандьшықтардың ішінде дифференциация (даралық) мен интеграцияның(ынтымақтастық) алатын орны бөжк. Биологиялық түр ретінде Homo Sapiens(саналы адам) алуан түрлі қауымдастықтарга бөліжді. Солардың ішіндеүлттардың алатын орны ерекше [1].Этникалық қауымдастықтарды анықтау үшін әр түрлі мәнді үгымдарганазар аударамыз: «ру», «тайпа», «нәсіл», «халық» (народ, народность),«үлт», «этнос» жәж т.б. Кейде этникалық үгымдарга саяси мән беріледі.Мысалы, КСРО-да жгізінен үлттық мәртебеге ие болган халықтар ганаодақтық республикаларды, ал қалгандары үлттық округ, автономиялықоблыс, автономиялық республикаларды қүрайды. Этникалық қауымдастықсаласындагы терминологиялық пікірталас үлт феноменінің күрделігін