W numerze
W numerze: - Gminna Biblioteka Publiczna w RadÅowie
W numerze: - Gminna Biblioteka Publiczna w RadÅowie
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ignacy Mościcki (1867-1946), prezydent<br />
Rzeczypospolitej Polskiej w latach<br />
1926-1939, wydał w 1926 roku<br />
dekret o niezwykłych przywilejach,<br />
jak na tamte trudne, międzywojenne<br />
czasy. W tym dokumencie napisano,<br />
że prezydent będzie ojcem chrzestnym<br />
dla każdego siódmego i następnego<br />
syna w rodzinie. Gdy w międzyczasie<br />
narodziła się córka, wówczas<br />
takiej rodziny nie brano pod uwagę.<br />
Musiały zostać spełnione dwa warunki<br />
- tylko płeć męska i pochodzenie.<br />
Rodzina chrześniaka winna mieć<br />
rdzennie polskie korzenie i nie być<br />
karana. Chrześniacy prezydenta mieli<br />
przywilej bezpłatnej nauki w kraju<br />
i za granicą, także na studiach wyższych.<br />
Oprócz tego korzystali ze stypendium,<br />
bezpłatnych przejazdów<br />
i opieki zdrowotnej oraz otrzymywali<br />
założoną przez państwo książeczkę<br />
oszczędnościową z wkładem 50 złotych<br />
na samodzielny start w życie.<br />
Ogółem synów chrzestnych prezydent<br />
Mościcki miał około pięciuset. Jak się<br />
okazuje, z naszej gminy zaszczyt ten<br />
objął dwóch, żyjących jeszcze mieszkańców:<br />
Ignacego Srokę, urodzonego<br />
w Wał Rudzie w 1930 r., mieszkającego<br />
obecnie w Bytomiu i Mieczysława<br />
Srokę, ur. w 1935 r. w tej samej<br />
miejscowości, obecnie mieszkańca<br />
Woli Radłowskiej. Chrzestnymi Igna-<br />
RADŁO Nr 2/2008<br />
SENSACJE<br />
Radłowscy chrześniacy prezydenta Mościckiego<br />
„Rzeczpospolita wita Cię, nowy obywatelu i życzy Ci, abyś swe życie miał opromienione słońcem szczęścia i powodzenia…”<br />
Rodzeństwo Sroków - w pierwszym rzędzie<br />
w środku Ignacy, rok 1934<br />
cego Sroki, w imieniu prezydenta,<br />
byli Franciszek<br />
Stawiarz, dyrektor Szkoły<br />
w Wał Rudzie i jego żona<br />
Maria. Mieczysławowi zaś<br />
wyznaczono Władysława<br />
Baranowskiego, starostę<br />
brzeskiego oraz Janinę<br />
Wolny, żonę radłowskiego<br />
lekarza.<br />
„Chrześniacy” zachowali<br />
w doskonałym stanie<br />
pamiątkowe książeczki<br />
prezydenta Mościckiego.<br />
Okładka była w kolorze czerwonym<br />
z orłem w koronie i napisem: Prezydent<br />
Rzeczypospolitej swemu chrześniakowi.<br />
Na stronie tytułowej zamieszczono<br />
faksymile prezydenta: Naród,<br />
w którym oszczędzanie stało się przyzwyczajeniem<br />
każdego obywatela, buduje<br />
swe gospodarstwo na najtrwalszym fundamencie.<br />
Sentencja ta widnieje obok<br />
portretu prezydenta Mościckiego,<br />
w galowym stroju udekorowanym<br />
Od lewej: Ignacy i Mieczysław Sroka, fot. Konrad Rudziński, 2007 r.<br />
odznaczeniami. Warto<br />
też zacytować piękne<br />
słowa zamieszczone<br />
na kolejnej stronie<br />
książeczki: Rzeczpospolita<br />
wita Cię, nowy obywatelu,<br />
i życzy Ci, abyś<br />
swe życie miał opromienione<br />
słońcem szczęścia<br />
i powodzenia. Pamiętaj,<br />
że przyszłość Twoja zależy<br />
od Twojej pracy, sumienności<br />
i przezorności,<br />
a blaskiem życia Twego<br />
będzie świadomość spełnienia obowiązków<br />
względem rodziny i Państwa.<br />
Na pierwszej stronie książeczki<br />
Mieczysława Sroki wpisano datę<br />
31 stycznia 1936 i kwotę 50 zł, z pieczęciami<br />
PKO w Warszawie. Ta suma<br />
pieniędzy, stanowiąca dar prezydenta<br />
Rzeczypospolitej Polskiej, nie mogła<br />
być podjęta przed upływem sześciu<br />
lat od dnia wydania książeczki. Wolą<br />
ofiarodawcy było, by jego dar przyniósł<br />
istotną korzyść obdarowanemu.<br />
Pieniądze na konto chrześniaka mogła<br />
też wpłacać dowolna osoba, w dowolnym<br />
urzędzie pocztowym. Wszystkie<br />
oszczędności i odsetki mogły zostać<br />
podjęte nie wcześniej, jak w terminie<br />
wypłaty daru prezydenta, aby w ten<br />
sposób kapitał dziecka uległ wzrosto-<br />
Legitymacja członka<br />
wi. Prawo odbioru gotówki przysługiwało<br />
prawnemu opiekunowi. Niestety,<br />
„radłowscy chrześniacy” prezydenta<br />
nie zdążyli skorzystać z tej szlachetnej<br />
pomocy. Po czterech latach dzieciństwa,<br />
7 września 1939 roku wojna<br />
wtargnęła do Polski i na ziemię radłowską.<br />
Przekreśliła ich plany edukacyjne<br />
i rozwój, pod które piękne podwaliny<br />
stworzył prezydent Ignacy Mościcki.<br />
Gdyby nie wojna, chrześniacy<br />
mogliby skorzystać z przywilejów,<br />
studiować, rozwijać swoje talenty. Los<br />
chciał inaczej, Mieczysław zarabiał na<br />
życie w budownictwie, a Ignacy w odlewni.<br />
Założyli rodziny i doczekali się<br />
wspaniałego potomstwa. Dziś z rozrzewnieniem<br />
wspominają tamten historyczny<br />
epizod w ich życiu, pozostały<br />
po nim jedynie książeczki prezydenta<br />
Mościckiego.<br />
Od red. Serdecznie dziękuję p.<br />
Konradowi Rudzińskiemu, kierownikowi<br />
Zespołu Obsługi Szkół<br />
i Przedszkoli Gminy Radłów, który<br />
się tematem zainteresował, upublicznił<br />
go i przekazał gminnej bibliotece<br />
informacje w postaci dokumentów,<br />
fotografii i relacji ustnej.<br />
Zbigniew Marcinkowski<br />
13
Change language