353-goc

TÜRK İŞ DÜNYASININ TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLER KONUSUNDAKİ GÖRÜŞ, BEKLENTİ VE ÖNERİLERİ
terk eden Suriyelilerin yaklaşık olarak % 50’sini tek başına konuk ettiğini göstermektedir.
Türkiye’yi yaklaşık % 25 ile Lübnan (1.078.338), % 12 ile Ürdün (629.627), % 5 ile (Kuzey)
Irak (245.585) ve % 3 ile Mısır (128.019) takip etmektedir. Suriye’nin komşusu olan ülkeler
ve bölge ülkesi Mısır dışındaki AB, ABD, Kanada dahil diğer bütün ülkelerin konuk ettiği
Suriyelilerin toplamı ise 200 binin altında, yani sadece % 4-5 civarında görülmektedir. 13
Ancak, özellikle 2015 yılı içinde Avrupa’ya geçişlerde son derece dinamik bir süreç yaşandığı
ve Avrupa’daki sayıların çok hızla yükseldiği de bilinmektedir. 2015 ortalarından itibaren
yoğunlaşarak devam eden süreç dikkate alındığında Avrupa’ya ulaşan Suriyelilerin sayısının
600 bini aştığı resmi kurumlarca ifade edilmektedir. Avrupa’daki temel kaygı ise yeni gelenlerin
olup olmayacağı, bunun sayısı ve bu yük paylaşımının AB içinde nasıl gerçekleşeceği
hususudur. Bu konuda Avrupalı ülkelerde kayıtlama süreci devam ettiğinden, net ve ülke
bazlı ayrıntılı sayılara ulaşmak mümkün olamamaktadır. Ancak bu gelişmenin AB’nin ve
Avrupa ülkelerinin bütün dengelerini sarsacak bir nitelik taşıdığı da açıktır. AB, son yıllarda
uğraştığı Yunanistan krizinden çok daha zor bir durumla karşı karşıya kalmıştır. Suriyeliler
sadece bir mali yük değil, sosyal, siyasal, kültürel ve güvenlik bakımlarından oldukça büyük
etkiler yaratacak gibi görülmektedir. Bunun aşırı sağcı-ırkçı ve Müslüman karşıtı hareketleri
daha da tetiklemesi sürpriz olmayacaktır.
Sayılar hususunda çok önemli bir diğer husus da, Türkiye’nin dikkat çekici durumudur.
Türkiye’den Avrupa’ya ulaşan yüzbinlerce Suriyeliye rağmen, özellikle son bir yılda Türkiye
dışındaki komşu ülkelerdeki Suriyelilerin sayılarının düzenli bir biçimde düştüğü, Türkiye’deki
sayının da aynı düzenlilikle arttığı gözlenmektedir. Ancak, Türkiye üzerinden Avrupa’ya
geçen Suriyeliler ile ilgili sayıların Türkiye’deki resmi kayıtlara yansıyıp-yansımadığı
Kasım 2015 itibariyle bilinmemektedir. Avrupa’ya Türkiye’den geçiş yapanların Türkiye’de
liyor. Birinci aşamaya ilişkin AB, Türkiye’nin yabancılar hukuku ve uluslararası koruma hukukunu uygulamasını
talep ediyor. Ayrıca AB, Türkiye’de bulunan mültecilerin kayıt altına alınması, mültecilerin kamu
hizmetlerinden yararlanması, iş piyasasına gerekli düzenlemelerle dahil edilmesi ve sosyal haklara erişimlerinin
sağlanmasını istiyor. Planın ikinci aşaması için ise, Türkiye’nin sınır ve sahil güvenliğini güçlendirmesi
bekleniyor. Ayrıca, Türkiye’ye, Bulgaristan ve Yunanistan’la düzensiz göç konusunda işbirliği yapması,
insan kaçakçılığıyla mücadele etmesi ve buna ilişkin bilgi paylaşımında bulunması öneriliyor. Türkiye’nin
(i) Suriyeli göçmenleri Türkiye’de kalmaya ikna etmesi ve (ii) AB ülkelerine yasadışı yollardan girmek isteyenleri
daha sıkı kontrollerle engellemesi şeklinde özetlenebilecek taslak planda, tüm bunların karşılığında
maddi yardım öneriliyor. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) , Mülteci Krizi ve Türkiye-AB
İlişkilerinde Eksen Kayması Riski, Analiz No: 29, Mülteci Krizi ve Türkiye-AB İlişkilerinde Eksen Kayması
Riski, s. 12.
13
UNHCR (BMMYK): http://data.unhcr.org/syrianrefugees/regional.php (Erişim: 2 Kasım 2015)
19