353-goc

TÜRK İŞ DÜNYASININ TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLER KONUSUNDAKİ GÖRÜŞ, BEKLENTİ VE ÖNERİLERİ
ge insanını, özellikle de işini kaybetmekten ya da haksız rekabetle karşı karşıya kalmaktan
endişe edenleri huzursuz etmektedir. Daha da önemlisi bu konuda önemli bir “istismar”
gerçeğinin de ortaya çıkıyor olmasıdır. Zira bazı işverenler için Suriyelilerin varlığı “ucuz işgücü”
bakımından bir avantaj olarak da görülebilmektedir. Bazı sektörlerde ihtiyaç duyulan
eleman eksikliğinin, doğal olarak işveren lehine bir ücret karşılığında Suriyeliler tarafından
kapatıldığına dair iddialarla sıklıkla karşılaşılmaktadır. Alan gözlemlerimiz de bize bunu
göstermektedir. Başta inşaat olmak üzere Türk çalışanların bir bölümünün aldıkları işleri
Suriyelilere yaptırarak yeni bir “taşeronluk” yapısı oluşturmaları sıklıkla karşılaşılan olaylardandır.
İşsizlik konusunda TÜİK tarafından 8 Mart 2014’te açıklanan veriler de Suriyelilerin
çalışması konusundaki bazı değerlendirmelerin yeniden yapılmasını gerektirmektedir.
TÜİK verilerine göre 2013 yılında hem iş piyasasını büyüten, yani işçi alımı yapan hem de
aynı zamanda işsizliğin en fazla düştüğü üç il, Suriyeli sığınmacı sayısının en yüksek olduğu
Gaziantep, Adıyaman ve Kilis’tir. 39 Bu durum ekonomi içinde Suriyelilerden kaynaklı olarak
hem tüketim, hem de üretim safhasında ciddi bir etkinin yaşandığını göstermektedir. Yaşanan
bu gelişme Dünya Bankası raporlarına da yansımıştır. 40 Ancak bu düşüş eğiliminin kısa
vadeli olacağı, yakın zamanda işsizlik oranlarının Suriyeliler nedeniyle daha da artmasının
beklenmesi gerektiği de hemen hemen bütün ekonomistler tarafından vurgulanmaktadır.
Geçici koruma altındaki 2 milyonun üzerindeki Suriyelinin, Türkiye’deki mevzuata göre
yasak olmasına rağmen kayıt dışı ekonomi içinde yasadışı çalıştıkları bilinen bir durumdur
ve ülkemizde yaşanan önemli bir gerçekliktir. 41 Türkiye’de bulunan 2,2 milyonu aşkın Suriyeliden
en az 300 bininin çalıştığı tahmin edilmektedir. Bu sayının içinde ne yazık ki “çocuk
39
“Gaziantep, Adıyaman ve Kilis ekmek kapısı oldu”, Anadolu Ajansı, 8 Mart 2014, http://www.aa.com.
tr/tr/ekonomi/298239--gaziantep-adiyaman-ve-kilis-ekmek-kapisi-oldu (Erişim tarihi: 3 Ekim 2015)
40
World Bank Group (August 2015) The Impact of Syrians Refugees on the Turkish Labor Market, by
Ximena V. Del Carpio Mathis Wagner, Policy Research Working Paper 7402, http://documents.worldbank.
org/curated/en/2015/08/24946337/impact-syrians-refugees-turkish-labor-market (Erişim tarihi: 4 Ekim
2015)
41
Bu konuda Aile ve Sosyal Politikalar Eski Bakanı, AK Parti Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı
Fatma Şahin’in henüz aday olduğu dönemde, 2 Şubat 2014’te verdiği bir mülakatta “Gaziantep’teki 140
bin Suriyeli, fabrikalar için ‘ilaç’ gibi geldi” sözleri çok ciddi bir tartışma yaratmıştı. Bkz. Vahap Munyar:
Gaziantep’teki 140 bin Suriyeli, fabrikalar için ‘ilaç’ gibi geldi”, Hürriyet, 2 Şubat 2014. http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/25716877.asp
Gaziantep haber: “İlaç değil zehir-zıkkım oldular”, 5 Şubat 2014 http://
www.gaziantephaberler.com/-ilac-degil-zehir-zikkim-oldular-haberi-29981.html; M.Bora Zor: Yanılıyorsunuz
Sayın Bakan, Edep Haber, http://edephaber.com/mobil/yazi/38/yaniliyorsunuz-sayin-sahin (Erişim
tarihi: 4 Ekim 2015)
45