353-goc

TÜRK İŞ DÜNYASININ TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLER KONUSUNDAKİ GÖRÜŞ, BEKLENTİ VE ÖNERİLERİ
Suriyeli Sığınmacıların İstihdamı ve Sektörel Farklılıklar
Türkiye’deki Suriyelilerin ekonomik etkileri konusunda bölgeler ve sektörler arasında
ciddi farklılıklar dikkat çekmektedir. Örneğin tarım, hayvancılık, inşaat, imalat ve tekstil
alanlarında talep dile getirilirken, turizm sektörü mümkün olduğunca Suriyeliler konusunda
uzakta kalmayı tercih etmektedir. Başta sınır bölgesindeki iller olmak üzere bazı illerde
Suriyeliler ile birlikte ekonomik bir canlanmanın yaratıldığı da gözlenmektedir. Buradaki
temel sorun kayıtdışılık ve onunla bağlantılı rekabet, düzgün olmayan istihdam, vergi-sigorta
prim kayıpları vb konulardır. Krizden olumlu-olumsuz en çok etkilenen yerlerin başında
ise halen 300 bini aşan Suriyeli nüfusu ile Gaziantep gelmektedir. Gaziantep Ortak Akıl
Platformu’nun Mart 2014’de yayınladığı “Suriyeli Misafirlerle İlgili Yaşanan Sorunlar ve
Çözüm Önerileri” başlıklı raporda dört konuya dikkat çekilmiştir. Bunlar “güvenlik”, “sağlık”,
“ekonomi” ve “eğitim”dir. Ekonomi başlığı altında çarpıcı önerilere yere verilmektedir.
Burada “Suriye’de yaşanan olaylar nedeniyle, Ülkemiz ile Suriye arasındaki siyasi ve ekonomik
ilişkiler, son üç yılda büyük oranda bozulmuş olsa da, Türkiye ve Suriye arasındaki
ticaretin devam ettiğini söylemek mümkündür. Savaşa rağmen Suriye’de ekonomik
hayatın ve ticaretin devam ediyor olması bunun temel nedenidir. Nitekim Gaziantep’in
Suriye’ye ihracatı 2010 yılında 133 milyon dolar iken 2013’te 278 milyon dolar olmuştur.
Bu artışın temel nedeni, Gaziantep üzerinden Suriye’ye giden insani yardımlardır” ifadesine
yer verilmekte ve “Suriyeli sığınmacılar çalışma hayatına dahil edilmeli” görüşü dile
getirilmektedir. Raporda “çalışma izni verilmediği takdirde, hükümet, yerel yönetimler,
STK’lar ve bölgedeki halk olarak ülkemize ve ilimize sığınanların ihtiyaçlarına cevap verme
çalışmaları ne ölçüde sürdürülebilir ve yönetilebilir?” sorusu gündeme getirilmekte ve
bu sorunun çözülmemesi halinde önemli sosyo-ekonomik problemlerin ortaya çıkma olasılığından
söz edilmektedir. Rapora göre, Suriyelilerin yaklaşık %10’u işgücüne katılmaktadır.
Gaziantep’te ciddi manada bir Suriyeli işgücü girdisi bulunmaktadır. Serbest meslek mensubundan
niteliksiz işçisine kadar geniş bir yelpazede bulunan Suriyeliler, işverenler tarafından
hem vicdani duygular, hem de işgücüne olan ihtiyaçlarından dolayı zaman zaman kayıt
dışı olarak çalıştırılmaktadır. Kayıt dışı uygulamalar, Suriyeli sığınmacıların düşük ücretle
ve güvencesiz şartlarda çalıştırılması tehlikesini de artırmaktadır. Ülkemizin en hızlı büyüyen
illeri arasında bulunan Gaziantep’te özellikle tarım, tekstil, inşaat ve imalat gibi bazı
işkollarında, Suriyelilere iş imkanı sağlayacak bir potansiyel bulunmaktadır. Bu kapsamda,
çalışma barışı bozulmadan yasal çerçevede Suriyelileri geçici süreli çalıştırmanın yolları bulunmalıdır.
Yabancı statüleri baki kalmak kaydıyla geçici çalışma izinlerini içeren bu strateji, bu nü-
55