353-goc

TÜRK İŞ DÜNYASININ TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLER KONUSUNDAKİ GÖRÜŞ, BEKLENTİ VE ÖNERİLERİ
içinde % 5’in altında kaldığı bu olağanüstü maliyet neredeyse bütünüyle iç kaynaklarla karşılanmıştır.
Türkiye, Suriyeliler için Nisan 2011-Ekim 2015 arasındaki 55 ayda 7,5 milyar dolar,
yani ortalama ayda 138 milyon dolar, günde 4,6 milyon dolar harcamıştır. Türkiye’de 4,5
yılda verilen poliklinik hizmetleri sayısı 9 milyonu, ameliyat sayısı 250 bini aşmıştır. Sadece
bunların maliyeti bile olağanüstü boyutlardadır. Türkiye bu yardımlar ile 2014 yılı içinde en
fazla insani yardım yapan dünyadaki 3. ülke, kişi başına düşen gelire göre hesaplandığında
ise açık ara 1. ülke haline gelmiştir.
Suriye krizinin başından bu yana sürecin gelişimi çerçevesinde dünya kamuoyunun desteğini
almaya çalışan BMMYK’nin çabaları, dünyanın gelişmiş ülkelerinden yeterince ilgi
görememiştir. BM’nin Suriye krizi konusunda özel olarak geliştirdiği “The Regional Refugee
and Resilience Plan” (Bölgesel Mülteci ve Dayanıklılık Planı) (3RP) bunların en temel
zeminini oluşturmaktadır. Aslında “3RP”, krizin uzaması, Suriye’de yakın zamanda barış
ve huzur ortamının kurulacağına dair umutların azalması ve bu nedenle mültecilerin gittikleri
ülkelerde kalıcılıkları ihtimallerinin ciddi bir biçimde güçlenmesinin ardından ortaya
çıkan bir zorunluluğa işaret etmektedir. BMMYK’nın daha önceki “acil durum yönetimi”
çerçevesinde ürettiği yaklaşımlar bir ölçüde yetersiz kalınca, 3RP ile içinde “entegrasyon”
da olan yeni bir stratejiye/yaklaşıma yönelme gereği duyulmuştur. 21 Ancak BM’nin 3RP çerçevesinde
2014 ve 2015’te yaptığı çağrılar büyük ölçüde karşılıksız kalmıştır. BMMYK’nın
2014 yılı için yaptığı toplam 3,7 milyar dolarlık çağrıya gelen destek % 61 seviyesinde, yani
2,2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2015 için yapılan 4,5 milyar dolarlık çağrı ise 24
Eylül 2015 tarihi itibariyle sadece % 41’lik bir karşılık bulabilmiştir. 22 3RP çerçevesinde toplanan
mali destekten en az faydalanan bölge ülkesi de -görece daha iyi ekonomik durumu
gerekçe gösterilerek- Türkiye olmaktadır. Örneğin BMMYK’nin Türkiye’deki Suriyeliler için
2014 yılında talep ettiği 497 milyon dolarlık desteğin sadece % 36’sı, yani 177 milyon doları
sağlanabilmiştir.
Burada vurgulamak gerekir ki, dış mali yardım az olsa da mali büyüklükten daha önemli
olan ve Türkiye’nin krizle mücadele kapasitesini, diğer konulardaki ortak çalışma kültürünü
destekleyecek olan uluslararası işbirliğidir. Bu çerçevede Türkiye’ye gelmeyen ya da gelse de
çeşitli nedenlerle tercih edilmeyen kaynaklar kadar, buna bağlı olarak yapılacak işbirlikleri
de en alt düzeye düşebilmektedir. Uluslararası işbirliği ve mali destekler konusunda önemli
21
3RP-The Regional Refugee and Resilience Plan (3RP) için Bkz.: http://www.3rpsyriacrisis.org/
22
UNHCR: Syria Regional Refugee Response. http://data.unhcr.org/syrianrefugees/regional.php#
(Erişim tarihi: 3 Ekim 2015)
33