ĐỀ CƯƠNG BÀI GIẢNG MÔN HÓA HỌC PHỨC CHẤT TÀI LIỆU DÙNG CHO SINH VIÊN ĐHSP HÓA HỌC PHẠM THỊ KIM GIANG

www.twitter.com/daykemquynhon
www.google.com/+DạyKèmQuyNhơn
www.facebook.com/daykem.quynhon
www.daykemquynhon.blogspot.com
www.daykemquynhon.ucoz.com
Produced by Nguyen Thanh Tu
MailBox : nguyenthanhtuteacher@hotmail.com
thụ) vào độ dài sóng (hoặc số sóng). Để có tia đơn sắc người ta sử dụng lăng kính, hoặc cách
tử nhiễu xạ có khả năng phân giải cao. Thuỷ tinh và thạch anh hấp thụ mạnh trong toàn bộ
vùng phổ hồng ngoại nên không thể dùng chúng để chế tạo cuvet. Với mục đích này người ta
thường dùng các halogenua kim loại, ví dụ natri clorua hoặc xezi bromua.
Có thể ghi phổ của các mẫu rắn, lỏng hoặc khí. Mẫu chất phải khô, vì nước hấp thụ
mạnh các tia có độ dài sóng 2,7 m (~3710 cm–1) và khoảng 6,25 m (~1630 cm–1). Các dải
này chồng lên phổ của hợp chất nghiên cứu, gây khó khăn cho việc giải thích phổ.
Để ghi phổ của hợp chất rắn người ta thêm muối halogenua của một kim loại kiềm
(thường dùng là kali bromua): lấy khoảng 1 mg chất và 100 ÷ 200 mg KBr, trộn, nghiền kỹ,
sấy khô và ép dưới áp suất cao. Khi đó sẽ thu được một viên nhỏ trong suốt, đường kính
khoảng 10 mm, dày 1 ÷ 2 mm, thực tế là dung dịch rắn của chất với kali bromua. Vì kali
bromua không hấp thụ bức xạ trong vùng 2,5 đến 1,5 m cho nên bằng phương pháp này có thể
chụp phổ toàn phần của mẫu chất.
Để nghiên cứu các hợp chất rắn, người ta còn sử dụng cách sau đây: nghiền cẩn thận
khoảng 5 mg chất với một giọt dầu vazelin (gọi là nujol, một hỗn hợp các hiđrocacbon lỏng
cao phân tử) thành chất bột nhão và ép giữa hai bản natri clorua, sau đó đem ghi phổ. Nujol
hấp thụ bức xạ có các bước sóng 3,3 ÷ 3,5 m, 3030 ÷ 2860 cm–1 (các dao động hoá trị của C–
H); ~6,85 m, ~1460 cm–1; 7,28 m, ~1374 cm–1 (các dao động biến dạng của C–H). Khi sử
dụng nujol thì không thể thu được các dữ kiện về sự hấp thụ của chất ở vùng này.
Phổ hấp thụ hồng ngoại của phức chất
Trong phổ hồng ngoại của các phức chất, người ta chia ra vùng tần số cao (4000 ÷ 650
cm–1) và vùng tần số thấp (650 ÷ 50 cm–1, vùng hồng ngoại xa). Trong vùng tần số cao,
người ta sử dụng những tần số đặc trưng của các nhóm cho của phối tử, ví dụ >C=O, –O–H
v.v... Sự chuyển dịch các tần số so với dạng tự do của phối tử chỉ ra có sự tạo thành liên kết.
Khi đó sẽ thu được những thông tin về các nguyên tử liên kết với kim loại. Trong vùng tần số
thấp khi tạo thành phức chất thì xuất hiện các dải dao động kim loại M–phối tử L, cho phép
đánh giá hằng số lực của liên kết M–L. Việc quy các dải này gặp khó khăn, vì trong vùng này
còn có các dải dao động biến dạng của các phối tử vòng, các dao động con lắc và các dao
động của mạng.
Khi giải thích gần đúng phổ hồng ngoại của các phân tử phức, cần có một số giả thiết
như sau:
1) Các tần số dao động, chính xác hơn là hằng số lực của các phối tử, bị biến đổi
không quá mạnh khi phối trí;
2) Các dao động của liên kết trong các phối tử không tương tác rõ rệt với dao động của
các phối tử khác, cũng như với những dao động khác trong phức chất;
3) Tương tác yếu giữa dao động của phối tử với các phân tử dao động khác không làm
mất sự suy biến có trong phối tử tự do, nghĩa là có thể xem xét những dao động của phối tử có
chú ý đến sự đối xứng cục bộ của nó, mặc dù sự đối xứng này có thể khác với đối xứng của
phân tử nói chung.
DIỄN ĐÀN TOÁN - LÍ - HÓA 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
Sưu tầm bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
41
www.facebook.com/daykemquynhonofficial
www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial