06 El primer ensayo de dialectologia en las - Digitum
06 El primer ensayo de dialectologia en las - Digitum
06 El primer ensayo de dialectologia en las - Digitum
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
134 José Antonio Trigueros Cano<br />
<strong>El</strong> hecho es que ninguna <strong>de</strong> estas dos hab<strong>las</strong> populares, siciliano y<br />
pullés, pue<strong>de</strong> ser el Vulgar Ilustre buscado :<br />
"Quapropter superiora notantibus innotescere <strong>de</strong>bet nec sicu-<br />
lum nec apulum esse illud quod in Ytalia pulcerrimum est vul-<br />
gare cum eloqu<strong>en</strong>tes indig<strong>en</strong>as ost<strong>en</strong><strong>de</strong>rimus a propiio divei-<br />
tisse". (117).<br />
Hemos <strong>de</strong> notar, hablando <strong>de</strong>l pullés, que aunque había distinguido<br />
un dialecto a la <strong>de</strong>recha <strong>de</strong> los Ap<strong>en</strong>inos, y otro a la izquierda, Dante no<br />
ha mant<strong>en</strong>ido esa sumaria y analógica distinción. Las dos hab<strong>las</strong> popu-<br />
lares <strong>de</strong>l Reino <strong>de</strong> Sicilia, que son rechazadas, compr<strong>en</strong><strong>de</strong>n toda la Ita-<br />
lia meridional.<br />
TOSCANO<br />
Los toscanos ya <strong>en</strong> tiempos <strong>de</strong> Dante presum<strong>en</strong> <strong>de</strong> poseer el privile-<br />
gio <strong>de</strong>l vulgar ilustre. Después <strong>de</strong> haber hablado <strong>de</strong>l siciliano, que por<br />
la forma <strong>de</strong> sus antiguos poetas, mereció <strong>en</strong> este s<strong>en</strong>tido el <strong>primer</strong> pues-<br />
to, ahora va a ser examinado el toscano, porque son muchos los que com-<br />
pon<strong>en</strong> poesím <strong>en</strong> toscano, y porque son toscanos los poetas <strong>de</strong> la nueva<br />
escuela que han llegado a obt<strong>en</strong>er la excel<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> el uso <strong>de</strong> la l<strong>en</strong>gua.<br />
"Post hec v<strong>en</strong>iamus ad Tuscos, qui propter am<strong>en</strong>tiam suam<br />
infroniti titulum sibi vulgaris illustris arrogare vi<strong>de</strong>ntur. Et in<br />
hoc non solum plebeia <strong>de</strong>m<strong>en</strong>tat int<strong>en</strong>tio, sed famosos quam-<br />
plures viros hoc t<strong>en</strong>uisse comperimus : puta Guittonem Areti-<br />
num, qui nunquam se ad curiale vulgare direxit, Bonagiuntam<br />
Luc<strong>en</strong>sem, Gallum Pisanum, Miilum Mocatum S<strong>en</strong><strong>en</strong>sem, Bru-<br />
nectum Flor<strong>en</strong>tinum : quorum dicta, si rimari vacaverit, noii<br />
curialia sed municipalia tantum inv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>tur". (118).<br />
La opinión <strong>de</strong> Dante sobre el toscano pone <strong>de</strong> relieve una especie <strong>de</strong><br />
vanidad que les lleva a la estulticia (=p'<strong>en</strong>sar irrazonablem<strong>en</strong>te). Y no<br />
solam<strong>en</strong>te la plebe presuntuosa, sino también los hombres que han alcan-<br />
zado una cierta fama literaria. A todos estos, <strong>de</strong> forma especial, les echa<br />
<strong>en</strong> cara haber utilizado un l<strong>en</strong>gq'e municipal o local y no, por el con-<br />
trario, un l<strong>en</strong>guaje curial, cdto e ilustre. Por todo ello, <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> ana-<br />
(117) De V.E. 1, XII, 9.<br />
(118) Id. 1, XIII, 1.