21.04.2013 Views

06 El primer ensayo de dialectologia en las - Digitum

06 El primer ensayo de dialectologia en las - Digitum

06 El primer ensayo de dialectologia en las - Digitum

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

146 José Antonio Trigueros Cano<br />

<strong>de</strong>fectos, pero que si influy<strong>en</strong> a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> la formación integral<br />

<strong>de</strong>l habla <strong>de</strong> una ciudad que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tre <strong>en</strong> medio <strong>de</strong> el<strong>las</strong>, pue<strong>de</strong>n<br />

dar un resultado positivo lingüística y literariam<strong>en</strong>te. Al <strong>primer</strong> gruro <strong>de</strong><br />

ciuda<strong>de</strong>s, que po<strong>de</strong>mos llamar, por lo dicho periféricm, asigna Dante <strong>las</strong><br />

<strong>de</strong> Imola, Ferrara, Mo<strong>de</strong>na y Reggio, respecto a Bolonia; y, por otra<br />

parte, igualm<strong>en</strong>te a Cremona, Brescia, y Verona, respecto a Mantua;<br />

Bolonia y Mantua, <strong>en</strong> este s<strong>en</strong>tido, se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>en</strong> situacióii privile-<br />

giada.<br />

"Dicimus ergo quod forte non male opinantur qui Bononi<strong>en</strong>ses<br />

asserunt puIc~iori locutione loqu<strong>en</strong>tes, cum ab Ymol<strong>en</strong>sibus,<br />

Ferrar<strong>en</strong>sibus et Mutin<strong>en</strong>sibus circunstantibus aliquid proprio<br />

vulgaii asciscunt, sicut facere quoslibet a finitimis suis conici-<br />

mus, ut Sm<strong>de</strong>llw <strong>de</strong> Mr~ntuu sua ost<strong>en</strong>dit: Cremone, Brixie at-<br />

que Verone confini : qui, tantus eloqu<strong>en</strong>tie vir exist<strong>en</strong>s, non<br />

solum in poetando sed quomodocunque loqu<strong>en</strong>do patrium vuI-<br />

gare <strong>de</strong>seruit. Accipiunt <strong>en</strong>im prefati cives ab Ymol<strong>en</strong>sibus<br />

l<strong>en</strong>itatem &que nollz'tiem, a Ferrar<strong>en</strong>sibus vero et Mutin<strong>en</strong>sibus<br />

aliq<strong>de</strong>m gnrrt~litatem que proprie Lombardorum est : hanc ex<br />

commixtione adv<strong>en</strong>arum Longobardorum terrig<strong>en</strong>is credimiis re-<br />

mansisse. Et hec est causa quare Ferrar<strong>en</strong>sium, Mutin<strong>en</strong>sium<br />

ve1 Regiaiiorum nullum inv<strong>en</strong>imus poetasse : nam proprie ca-<br />

rrulitati assuefacti nullo modo possunt ad vulgare aulicum sine<br />

quadarn acerbitate v<strong>en</strong>ire. Quod multo magis <strong>de</strong> Parm<strong>en</strong>sibus<br />

est putaridum, qui monto pro "multo" dicunt. (174).<br />

A pesar <strong>de</strong> su situación privilegiada, Mantua no se pue<strong>de</strong> equiparar<br />

a Bolonia <strong>en</strong> este terr<strong>en</strong>o lingiiístico. Sor<strong>de</strong>llo, <strong>de</strong> la región mantuana,<br />

abandonó su propio vulgar para escribir ei-i prov<strong>en</strong>zal (175).<br />

<strong>El</strong> <strong>de</strong>fecto fundam<strong>en</strong>tal <strong>de</strong>l habla <strong>de</strong> Ferrara, Mó<strong>de</strong>na y Reggio pa-<br />

rece ser una cierta gzttularidad ("garrulitas", dice Dante) y que es atri-<br />

buible a influjo <strong>de</strong> los longobardos, que <strong>de</strong>jaron incluso su nombre a toda<br />

la región (Lombardía). Por eso su habla no pue<strong>de</strong> ser el vulgar ilustre,<br />

ni se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>en</strong>tie ellos poetas <strong>de</strong> cierta importancia (176). Junto a<br />

(174) Id. 1, XV, 2-4.<br />

(175) Es el famoso trovador, que nacido <strong>en</strong> Mantua, es <strong>de</strong>cir, <strong>en</strong> el Castillo <strong>de</strong><br />

Goito, escribió <strong>en</strong> prov<strong>en</strong>zal. Recorrió muchas cortes como trovador. Dante habla<br />

<strong>de</strong> él también <strong>en</strong> Purgatorio VI, 58-75 y VII-IX. Quizá Dante hace alusión aquí a<br />

sus nove<strong>las</strong>, cartas y discursos moralizadores <strong>en</strong> italiano. <strong>en</strong> los que usó un habla<br />

'no municipal", sino muy parecida al "vulgar ilustre". Sor<strong>de</strong>llo no manifestó <strong>de</strong>s-<br />

precio a su l<strong>en</strong>gua materna, por elio no es con<strong>de</strong>nado por Dante, a difer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong><br />

lo que ocurre con otros autores. Véase M. BONI, Sor<strong>de</strong>llo. Le poesie, Bologna, 1954.<br />

(176) MARIGO cita algunos <strong>de</strong> estos poetas medianos, <strong>en</strong> los aue se notan los<br />

<strong>de</strong>fectos dialectales señalados por Dante, (o.c., p. 127, nota 14).

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!