qronika+317
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
294 69 77; qronikaqronika@gmail.com
`axali opoziciis~ garkveuli
nene injgia
„biZina ivaniSvili _ saqarTve-
los umdidresi adamiani, putinis
591 71 39 98
axlo mokavSirea da CarTulia
saqarTvelos destabilizaciaSi ruseTis sasargeblod”, _ am
frazas amerikis SeerTebuli Statebis kongresis warmomadgenlobiTi
palatis respublikuri partiis wevrebisgan Semdgari
samuSao jgufis werilSi vkiTxulobT. mmarTveli gundis
misamarTiT dasavleTidan kritikuli gzavnilebi ar wydeba
da partia „qarTuli ocnebis” Tavmjdomare biZina ivaniSvils
Riad moixsenieben ruseTis mokavSired. 2020 wlis saparlamento
arCvenebi nawilobriv proporciuli saarCevno sistemiT
120/30-ze Catardeba, _ ris SesaZleblobas iZleva sapar-
lamento wyobis pirobebSi msgavsi saarCevno sistema? atarebs
Tu ara mizanmimarTulad ruseTis interesebs saqarTvelos xe-
lisufleba da ra berketi aqvs opozicias imisTvis, rom 2020
wels parlamentSi prorusuli Zalebis monopolia ar moxdes?
591 71 39 98
xaTuna lagaziZe:
am da sxva mniSvnelovani Temebis
Sesaxeb „qronika+~ polito-
log xaTuna lagaziZes esaubra:
_ qalbatono xaTuna, sakonstitucio
cvlilebebi miRebu-
lia, ra gvaCvena am procesebma da
vin gamovida gamarjvebuli am
SemTxvevaSi?
_ paTetikis gareSe vityvi, rom
gamarjvebuli am procesebidan
qarTveli xalxi gamovida, miuxedavad
imisa, rom is SeiZleba naklebad
acnobierebdes, rom yvelaze
metad gamarjvebulia am
situaciaSi. es is gamarjvebaa,
romlis mimarTac kiTxvis niSnebi
ar arsebobs. xelisuflebas gamarjvebulTa
rigebSi, am SemTxveva-
Si, ver vigulisxmebT, radgan
arasdros, arc erTi formatiT,
„qarTul ocnebas” arc srulad
proporciuli saarCevno sistema
da arc 120/30-ze ar undoda. „mSvidobis
iZuleba” _ aseTi cnebaa
saerTaSoriso urTierTobebSi.
samSvidobo operaciebis dros iyeneben
am meTods, rodesac samSvidobo
danayofi SehyavT ama Tu
im qveyanaSi mSvidobis uzrunvelsayofad.
daaxloebiT aseTi formula
SeiZleba SevusabamoT
„qarTuli ocnebis” mier sakonstitucio
cvlilebebze daTanxmebas.
anu saarCevno cvlilebebze aiZules
„qarTuli ocneba”. ase rom,
es, ra Tqma unda, „qarTuli ocnebis”
survilis sawinaaRmdegod
gakeTda. Sesabamisad, mmarTveli
gundi am procesebSi ver gaimarjvebda
da arc miiCnevs Tavs gamarjvebulad.
rac Seexeba opozicias,
miuxedavad imisa, rom man
kenWisyraSi monawileoba ar miiRo,
is mainc gamarjvebulia _ Tu Cven
win gavuswrebT movlenebs da
arCevnebs mivuaxlovdebiT: arCevnebSi
imarjvebs is politikuri
Zala, romlis Zlierebisa da gamarjvebis
unaris sjera amomrCevels.
SeiZleba, amomrCevelTan axlos
sxva politikuri Zalebis
Rirebulebebi iyos, magram icis,
rom es politikuri Zala ver gaimarjvebs,
amitom an saerTod ar
midis arCevnebze, an midis da imas
aZlevs xmas, vinc misTvis naklebad
miuRebelia, magram gamarjvebis
unari aqvs. amitomac am gamarjvebebis
jaWvisa da gamarjvebulis
imijis Seqmna opoziciisTvis
Zalian mniSvnelovani iyo. am cvlilebebis
paralelurad man,
aseve politikuri patimrebis TemiT,
Tavis kalaTaSi es gamarjvebebi
Caiwera. ruruas faqtoric
amitom iyo mniSvnelovani, rom
rac ufro metad damamcirebel
SeTanxmebaze wamoiyvanda xelisuflebas
opozicia, miT ufro meti
iqneboda opoziciis gamarjvebis
fasi. es iyo ruruas faqtoris
mTeli saidumlo, rom xelisuflebis
daTanxmeba ruruas gan-
Tavisuflebaze imdenad damamcirebeli
iqneboda xelisuflebisTvis,
rom miT ufro aiwevda
opoziciis gamarjvebis fasi da
miT ufro gaizrdeboda sakuTari
amomrCevlis risxva „qarTuli ocnebis”
mimarT, radgan es mmarTvel
gunds Zalian seriozul sisusteSi
CaeTvleboda. Tu Cven ran-
Jirebas gavakeTebT, pirvel rigSi
gamarjvebulia qarTveli xalxi
da opozicia.
_ Tqven araerTxel aRniSneT,
rom am procesebSi qarTveli
xalxia gamarjvebuli. ratom?
_ Cven sul vsaubrobT imaze,
rom opozicia susti da daqsaqsulia,
amitomac amomrCevels
arCevani SezRuduli aqvs. interviuebis
micemis dros da xandaxan,
roca sakuTar TavTan marto
davrCenilvar, xSirad mikiTxavs
sakuTai TavisTvis: amerikis xelisufleba
mzad aris „qarTuli
ocnebis” Sesacvlelad da es yvelafridan
Cans, magram visiT unda
Caanacvlos „ocneba”, _ iseTiT,
vinc SeZlebs stabilurobis SenarCunebas
qveyanaSi? es aris
kiTxva, romelzedac pasuxi Zalian
mawuxebda. saboloo jamSi, es yvelaferi
sakonstitucio cvlilebebs
rom davukavSiroT, miviRebT
Zalian naTel da mniSvnelovan pasuxs
uaxloesi wlebis saqarTvelosTvis:
Cveni qveyana konstituciiT
saparlamento respublikaa,
xolo saparlamento rsepublikebis
xelisuflebis arssa da Semadgenlobas
Tu gadavxedavT davinaxavT,
rom saparlamento respublikaSi,
rogorc wesi, erTi dominanti
partia ar aris, zogadi arsi
gaxlavT mravali partiisgan Seqmnili
jer saparlamento da Semdeg
samTavrobo koalicia. es aris
konsensusuri demokratia, sadac
gadawyvetilebebi miiReba koaliciaSi
Semavali subieqtebis SeTanxmebiT.
wlebia, vaswavli saxelmwifo
marTvis Teoriebsa da sistemebs
sxvadasxva umaRles saswavlebelSi,
ase rom, es sfero
Zalian axlobelia CemTvis. erTerTi
mTvari, rac gamoarCevs saparlamento
demokratias saprezidentosgan,
aris is, rom avtoritaruli
midrekilebebi saparlamento
respublikebSi Zalian
Znelad ikidebs fexs. es aris im
tipis saxelmwifoebi, sadac mesianisturi
liderebisTvis adgili
naklebad rCeba. mesiebisTvis xelsayreli
da noyieri garemo saparlamento
respublika ar aris.
Cven ki mesiebis molodinSi varT.
zviad gamsaxurdia, romelmac
damoukideblobisken waiyvana eri;
SevardnaZe, romelmac samoqalaqo
dapirispirebisgan da kriminalisgan
daixsna, saerTaSoriso funqcia
SesZina saxelmwifos; saakaSvili,
romelmac marTlac Tanamedrove
saqarTvelo Seqmna da
ise damuxta saxelmwifo ganvi-
Tarebisken, rom dRemde am inerciiT
movdivarT, globalur
moTamaSeebSi gaiyvana patara qveyana
da saqarTvelos moqalaqis
cnebas daado fasi; ivaniSvili,
romelmac ZaladobaSi gadazrdili
reJimisgan daixsna qveyana
_ anu yovelTvis gvyavda erTi
lideri, romelic yvelaferze
`ruseTTan
kapitualacia gvaqvs
gamocxadebuli
sainformacio
sivrcis
damoukideblobis
TvalsazrisiT~
`saakaSvili kvlav rCeba qarTuli politikis
sakvanZo figurad da amas is adasturebs, rom
opoziciis erTi nawili saakaSvilis ginebiT
cdilobs Tavisi reitingis akrefas, meore
nawili ki saakaSvilis imedze cdilobs
parlamentSi Sesvlas~
zemoT idga da sxvebi sakuTari
popularobiTa da gavleniT verc
ki uaxlovdebodnen liders. aseT
Zalian myar vertikals, klasikur
saprezidento respublikis models
viyaviT SeCveulebi. axla ki
konstituciuradac sruliad sxva
realobaSi gadavdivarT. Zalian
saintereso saxelmwifo marTvis
modelisa da saarCevno sistemis
urTierTmomarTebaa, klasikur
demokratias mxolod saparlamento
resbublika ver Seqmnis, Tu mas
fexdafex ar mihyveba saarCevno
sistema. saparlamento respublikasTan
erTad proporciuli
saarCevno sistema qmnis swored am
saparlamento demokratias da ara
erT pirze damokidebul mmarTvelobas.
iseve rogorc maJoritaruli
sistema miiCneva ufro metad
avtoritarizmisken midrekilad,
maJoritaruli sistema da
saprezdento modeli yvelaze xistia
demokratiebSi maSin, roca
saparlamento sistema da proporciuli
modeli yvelaze konsesusuria,
anu TanamSromlobazea
orientirebuli. Cven swored
amisken mivdivarT. amitomac mesiebis
saWiroeba, romlebmac mniSvnelovani
roli iTamaSes istoriaSi,
magram, amavdroulad, aranakleb
daazarales qarTuli saxelmwifo,
maTi aucilebloba ubralod
gaqra dRis wesrigisgan, maT ar
iTxovs arc konstitucia da arc
_ saarCevno sistema. sazogadoebaSi
CarCenili mesiebis molodini
sruliad acdenilia Cvens konstitucias.
Sesabamisad, sazogadoebac
am axal realobaze unda gadaerTos
da mesiebis dromoWmuli
moTxovna unda Canacvldes erTi
da igive kalibris sxvadasxva
politikur liderTa gundebiT.
axla gvyavs met-naklebad Tanabari
wonis bevri politikuri
lideri, romlebsac erTad Seu-
ZliaT Seqmnan saparlamento da
samTavrobo koalicia. ganviTarebis
sruliad axal fazaze gadavdivarT,
es aris is, rac jer ar
mogvisinjavs da vfiqrob, qarTuli
samxreTuli da eqscentrikuli
xasiaTidan gamomdinare, kataklizmebisgan
Tavis asarideblad,
idealuri modelia. vnaxoT, xval
da zeg istoria ramdenad gaamarTlebs
Cems survilsa Tu mosazrebas.
_ es nawili 2020 wlis sapar-
lamento arCevnebis konteqstSi
rom ganvixiloT, vis rogori Sansi
aqvs dRevandeli mocemulobiT?
sakonstitucio cvlilebebis
Semdeg mmarTveli gundma gam-
oiyena fraza „axali opozicia”.
xom ar cdiloben xelovnurad
arsebuli opoziciis axliT
Canacvlebas? ivaniSvilma, Tavis
droze, ganacxada, rom Tu
dasWirdeboda, sakuTar opozi-
cias Seqmnida.
_ axali realoba amomrCevlisgan
gansxvavebul midgomas iTxovs.
es niSnavs, rom ar aris aucilebeli,
erTi politikuri lideri
eris umravlesobas moswondes,
sruliad sakmarisia, erTi politikuri
lideri an partia moswondes
5%-s, 10%-s an 30%-s. Sedegad,
Cven viRebT konfiguracias, roca
6 N15 (317) 14.07-20.07.2020 w.