A T J EH - the Aceh Books website

hoofden langs vredeHevenden weg tot het Nederlandsche
bestuur te brengen, maar evenzeer,
dat de soeltan zelfs elk begrip van macht over
deze hoofden ten eenenmale miste!
Dit feit moet inderdaad voor Van Heutsz een
ontgoocheling zijn geweest, Hij verwachtte zooals
reeds gezegd veel — te veel — van die onderwerping.
Wat was toch aan die onderwerping
voorafgegaan ? Toen eenmaal bekend was, dat
de pretendent-soeltan bereid was gevonden de
korte verklaring te teekenen, werden door Van
Heutsz, tegen het advies van Dr, Snouck Hurgronje,
op wiens kompas hij in andere gevallen
steeds afging, verschillende pogingen aangewend
de onderwerping te bespoedigen. Niettegenstaande
Dr. Snouck het geven van toezeggingen en
het doen van beloften jegens den pretendentsoeltan
ten sterkste ontraadde, is Van Heutsz
toch zoover gegaan toe te stemmen in de voorwaarde,
dat, na zijn onderwerping, de pretendent-soeltan
nimmer uit Atjeh zou worden verbannen,
een belofte, die cHezelfde Van Heutsz
eenigen tijd later als gouverneur-generaal niet
langer kon nakomen, toen aan het Hcht kwam,
dat de soeltan betrekkingen aanknoopte met
een vreemde mogendheid, waarin hij de vraag
stelde, of zij geen gelegenheid had het bestuur
over Atjeh aan Nederland afhandig te maken!
Toen moest verbanning van den ontrouwen
vorst volgen.
Al heeft het tijdperk-Van Heutsz niet het karakter
gedragen van een in alle opzichten opbloeiend
economisch leven in Atjeh en al moesten uiteraard
82