A T J EH - the Aceh Books website

de onophoudelijke twisten, die menigmalen tot
het dooden of tot het verdrijven van de vorsten
leidden; de onbekwaamheid en de onhandelbaarheid
van die vorsten; het streven door
hoofden en beambten naar eigen voordeel en
het ontbreken van een met ijzerenvuist werkende
bestuursmachine, — dit alles verklaart hetfeit,
dat, mochten er al staatsbepalingen zijn neergeschreven,
deze nimmer als een levende wet
voor land en volk hebben gegolden. Alle, zelfs
zeer ernstig gemeende pogingen om tot een
meerdere centralisatie van het gezag te komen,
moesten mislukken en zijn ook mislukt.
Dat daarbij het „havenkoningschap", dat voor
de betrokken vorsten groote financieele voordeelen
opleverde, een groote rol gespeeld heeft,
blijkt wel uit het feit, dat de binnenlandsche
aangelegenheden eenvoudig aan haar lot werden
overgelaten. De havenkoningen toch hadden het
oog immer gericht op een uitbreiding van hun
macht in de richting van andere havens — en
aan dit streven werd het binnenland opgeofferd;
of het werd hoogstens tevreden gesteld met de
enkele, reeds genoemde edicten, die nimmer
werden nagekomen,
Een „gouden eeuw", in dien zin, dat gesproken
zou kunnen worden van een tijdperk waarin
een of andere staatsregeling aan land en volk
ten goede zou zijn gekomen en ze tot hoogen
bloei zou hebben gebracht, heeft Atjeh nimmer
gekend. Hetgeen de studie ter plaatse van de
staatsinrichting, de rechtspraak, het familieleven,
enz. der Atjehers heeft uitgewezen, bepaalt zich
23