A T J EH - the Aceh Books website

wel in levensmiddelen als in strijdkrachten.
Daardoor leden zij veel; armoede dreefhenuit
hun land om elders op landbouwondernemingen
werk te zoeken of op roof uit te gaan.
Als goede Mohammedanen verafschuwden de
Gajoes de slechte zeden in Atjeh, maar in de
afhankelijkheid, waarin zij door de gesteldheid
van hun land genoopt werden, droegen zij het
Atjehsche juk met gelatenheid, De strijd tegen
Nederland was hun voorgespiegeld als een prang
sabil, en ook hun als zoodanig welgevallig. Maar
de Gajoesche hoofden begonnen in te zien, dat
zij wel deden, zich bij Nederland aan te sluiten;
en — 't kan verkeeren! — weldra schreven zij
den tegenspoed der Atjehers toe aan den toorn
van Allah wegens hun zedeloosheid. Zij zochten
daarom aanraking met ons bestuur, waarbij een
zekere Teungkoe Hadjie, zijn medewerking verleende.
Inmiddels vond een bestuurswisseling plaats, die
van grooten invloed zou blijken te zijn op de
toekomst van het steeds meer onder Nederlandsch
bestuur komend gewest.
Den 30sten Juni 1878 trad de in de geschiedenis
van Atjeh zoo bekende Generaal — toen
nog kolonel — Karel van der Heijden op als
militair en civiel bevelhebber van Atjeh, in de
plaats van generaal-majoor Diemont, die wegens
ziekte naar Java vertrok. Tijdens zijn eerste
expeditie, die naar Samalanga, werd kolonel
Van der Heijden gewond.
Bij het optreden van dezen bewindsman had
iets bijzonders plaats. Omdat in de onderworpen
38